Genellikle hemoroid obezite, hamilelik ve diğer hastalıklarla ilişkili olarak ortaya çıkar. Bazı durumlarda ise boşaltım sisteminin doğal düzeninin bozulmasından dolayı hemoroid oluşabilir. Hemoroidin nedenleri, belirtileri ve tedavi yöntemlerini bilmek bu hastalık ile mücadelenizi kolaylaştıracaktır.
Basur Nedir?
Basur olarak da bilinen hemoroid; anüste veya makatta damarların aşırı şişmesi ve genişlemesinden dolayı oluşan can yakıcı bir hastalıktır. Birçok semptom ve şikayete neden olan basur hayat kalitesini olumsuz yönde etkiler.
Hemoroid Neden Olur?
Hemoroid 45-65 yaş arası yetişkinlerde sıklıkla görülür. Kronik kabızlık veya ishal, dışkılama sırasında gerilme ve tuvalette uzun süre oturma gibi problemlerden dolayı basur oluşabilir.
Sıraladığımız bu nedenler anal kanal içindeki bağırsak ve rektuma kan sağlayan damarlara baskı uygular. Damarlarda artan kan basıncı nedeni ile damarlar kas ve bağlayıcı dokulardan ayrılır ve basur oluşturur.
Genetik faktörler, beslenmede lifli besinlere yer vermemek, yeteri kadar su içmemek, hareketsizlik, obezite veya hamile olmak, şiddetli hapşırmak, enflamatuvar bağırsak hastalığı hemoroide neden olan diğer risk faktörleridir.
Hemoroide neden olan medikal nedenlerde vardır. Anal seks, karın boşluğunda sıvı toplanması, rektal prolaps, crohn hastalığı ve ülseratif kolit gibi durulardan da kaynaklanabilir.
Kanama, karın ağrısı, bağırsak alışkanlıklarında değişim, kanlı dışkı ve açıklanamayan kilo kaybı varsa acilen doktora gitmeniz gerektiğini unutmayın. Normal olmayan bu durumların altında yatan nedenler tespit edilmelidir.
Hemoroidi Tetikleyen Yiyecekler Nelerdir?
Dr. Nevzat Unutmaz hemoroidi tetikleyen yiyecekleri sıraladı ve bu gıdalardan mutlaka uzak durulması gerektiğini sözlerine ekledi:
- Acı, ekşi, baharatlı, yağlı ve salçalı yemekler
- Kahve
- Çikolata
- Gazlı içecekler
- Domates
- Paketli ve işlenmiş gıdalar
- Fast food
Hemoroidi olan kişiler beslenme düzenine lif açısından zengin besinler eklenmelidir. Fasulye, mercimek, kuru meyveler, yeşillik, taze sebzeler, kuru erik suyu, arpa, kepek, esmer pirinç ve tam tahıllı ekmek tüketilebilir.
Hemoroid Çeşitleri Nelerdir?
Hemoroid çeşitleri iç ve dış olmak üzere ikiye ayrılır. Dış hemoroid; makat bölgesinin dışında yer alan damarların şişmesi ile oluşur. İç hemoroid ise makatın içinde bulunan damarların genişlemesi sonucu oluşur ve 4 evresi vardır.
Basur Belirtileri Nelerdir?
Hemoroid belirtileri hafif olabileceği gibi ciddi seviyelerde de olabilir. Hemoroit ikiye ayrılır:
Dış Hemoroit Belirtileri
Genellikle anüs yüzeyindeki şişkinlikle teşhis edilir. Bu hemoroitler sinir ucundaki bölgelerde çıktığı için rahatsızlık verir. Eğer bu basur iltihaplanma yaparsa ve kan toplarsa mavi-mor görünüp sadece bağırsak hareketi sırasında değil yürürken veya otururken de ağrıya neden olabilir. Dış hemoroid belirtiler şu şekildedir:
- Anal veya makat ağrısı
- Makatta kanama
- Anüs çevresinde yanma hissi
- Makatta yanma, kaşınma
- Anüs çevresinde şişme
- Silerken hassasiyet
- Makatta şişlik
- Anüs içinde sert ve ağrılı yumru hissi
"Dış basur memesi kendiliğinden geçer mi?" sorunuzun cevabı aslında basurun ne kadar şiş ve ağrılı olduğu ile ilgilidir. Eğer dış basur memesi kanama yapmıyorsa kendiliğinden geçebilir.
İç Hemoroit Belirtileri
İç hemoroit (internal hemoroidler) herhangi bir belirtiye sahip olmayabilir. Bazen bağırsak hareketi sırasında kanama, kaşınma ve prolaps durumunda ağrı belirtileri olabilir. Ancak gözle görünür derece işaretleri olmadığından sadece kanama yapmaya başladığında iç basur teşhis edilebilir.
Basur Komplikasyona Neden Olur mu?
Basur ağrılı bir rahatsızlık olsa da komplikasyona neden olmayacağını söyleyen Dr. Nevzat Unutmaz, nadirde olsa aşağıdaki durumların oluşabileceğini ve hastaların yaşam kalitelerinin olumsuz yönde etkilenebileceğini söyledi.
- Basur kanaması veya yırtılması kaynaklı kan kaybı ve anemi
- Hemoroide giden kan akışının kesilmesi ve aşırı ağrı
- Basur memesi ile ilgili enfeksiyon
- Kanlı dışkı
Dışkıda kan görmek normal bir durum değildir. Hemoroid kaynaklı olsa bile mutlaka doktora gidilmelidir. Çünkü sindirim sisteminin üst bölümlerinde bir sıkıntı olduğunun göstergesi de olabilir. Benzer şekilde rektumdan mukus veya irin gelmesi, ateş, ürperme, mide bulantısı veya kalp atışının hızlanması da basur belirtisi değildir.
Sağlık problemleriniz için özel hastanelerde SGK fark ücreti ödemeden tedavi olabileceğinizi biliyor musunuz? Sağlık harcamaları için %100 destek sağlayan tamamlayıcı sağlık sigortası hakkında bilgi sahibi olmak için tıklayın!
Basur Nasıl Teşhis Edilir?
Birçok kişi basur tanısını evde kendi kendine koymaya çalışır, doktora gitmekten kaçar. Ancak yaşadığınız belirtiler başka hastalıklarında habercisi olabileceğinden mutlaka doktora gidilmelidir. Doktorunuzun yapacağı fiziksel muayene sayesinde diğer hastalıkların olma riski elenir ve basur teşhis edilebilir.
Doktorunuz basur teşhisi için rektal muayeneye, cihazla iç muayeneye, laboratuvar ve görüntüleme testlerine de ihtiyaç duyulabilir. Rektal muayene hastalarda endişe yaratsa da merak etmeyin, bu işlem hızlıca tamamlanır ve ağrıya neden olmaz.
Hemoroid ve diğer olabilecek hastalıkların teşhisi için anoskopi yöntemi de kullanılabilir. Anaskop ucunda ışık olan kısa ve ince bir tüptür. Bu cihaz ile doktorunuz içerideki rahatsızlığı detaylı inceleyebilir.
Hemoroid ile Karıştırılan Hastalıklar
Hemoroid ağrısı ve kanama varsa benzer belirtilere sahip diğer hastalıklarda sizde mevcut olabilir.
Anal Fissür: Anal kanal duvarındaki yırtılmadır. Özellikle bağırsak hareketi sırasında ağrıya ve kanamaya neden olur. Anal fissür müdahale edilmeden iyileşebilen bir hastalıktır.
Anal Fistül: Bağırsak ve perianal deri arasındaki normal olmayan bağlantıdır. Ağrılı olabilir ve genellikle deri altında iltihap toplayan apseye neden olabilir. Rektal muayenede teşhisi yapılır.
Bağırsak Polipleri: Genellikle 50 yaş ve üstü kişilerin bağırsağında yaygın olarak görülür. Herhangi bir belirtiye sebep olmazlar. Kanama görülebilir. Bağırsak polipleri kolonoskopide teşhis edilir.
Enflamatuvar Bağırsak Hastalığı (IBD): Crohn hastalığı, ülseratif kolit ve belirsiz kolit hemoroid ile ilişkilendirilen hastalıklardandır. Kanamanız varsa hemoroid teşhisi için öncelikle IBD hastalıklarının elenmesi gerekir.
Hemoroid Tedavisi Nasıl Yapılır?
Hemoroid veya basur tedavisi hastalığın derecesine göre yapılır. Hafif ve orta seviyeli dış hemoroid tedavisi, eczanede satılan ve reçete ile verilen dışkı yumuşatıcı ilaçlar ile yapılır. evde yapacağınız oturma banyoları ile de iyileşme sürecini hızlandırabilirsiniz. Dayanılmaz ağrıya ve yaşam kalitesini olumsuz yönde etkileyen bir basur varsa; basuru çıkarma, yeniden konumlandırma veya dikme yöntemleri uygulanabilir.
"Basur kendiliğinden geçer mi?" diye merak ediyor olabilirsiniz. Basurun kendiliğinden iyileşmesi rahatsızlığı oluşturan faktör ile ilgilidir. Örneğin basur ishal sonrası ortaya çıkmışsa kendiliğinden iyileşme olasılığı yüksektir.
Hemoritleri küçültmek, belirtilerini azaltmak ve yeniden oluşmasını engellemek için aşağıdaki tavsiyelerimizi okuyabilirsiniz.
- Anal hijyene dikkat edilmelidir. Tuvalete çıktıktan sonra anüs bölgesi ılık su ve nemli tuvalet kağıdı ile temizlenmelidir.
- Banyo yaparken ya da duş alırken cildi tahriş edip kurutabilecek kokulu sabun veya sert temizleyicilerden uzak durun. Anal bölgeyi duş başlığından su fışkırtarak sadece suyla temizleyin.
- Uzun süre sert sandalyede oturmayın. Otururken yumuşak yastık veya hemoroid yastığı kullanın.
- Kabızlığınız varsa tuvalette uzun süre oturmaktan kaçının. Tuvaletin oturma bölümünün geniş olması anorektal stresi arttırır ve hemoroidi kötüleştirebilir. Bunun yerine ayağa kalkıp hareket edin ve bağırsaklarınızın harekete geçmesini sağlayın.
- Ağrıları azaltmak için doktorunuzun tavsiye ettiği ağrı kesicileri ve hemoroid kremlerini kullanabilirsiniz. Ayrıca ağrılı bölgeye 10 dakika boyunca buz koyabilirsiniz.
- Hemoroid bitkisel tedavi ile rahatlatılabilir. Basura iyi gelen bitkisel tedavileri doktorunuza danışarak uygulayabilirsiniz.
- Kaşıntı ve rahatsızlığı azaltmak için 20 dakika boyunca oturma banyosu yapılabilir.
- Hemoroid ilaçları ve dışkı yumuşatıcılar rahat tuvalete çıkmanızı sağlar. Böylelikle kabızlığı engelleyerek daha çabuk iyileşebilirsiniz.
Yukarıdaki tavsiyeler hafif ve orta seviyede basur şikayeti olan kişilerin rahatlamasına yardımcı olur. Ancak rahatlama olmazsa doktor tarafından uygulanacak farklı müdahaleler gerekebilir.
Ameliyatsız Basur Tedavisi
Ameliyatsız hemoroid tedavisi, hayatınızı olumsuz yönde etkileyecek ağrıya neden olmuyorsa tercih edilebilir. Doktorunuz hastane ortamında bazı minimal invasif tedaviler önerebilir:
Lastik Bant Ligasyonu: Hemoroidin etrafına lastik bant yerleştirilir, kan akışı kesilir ve hemoroidin birkaç gün içerisinde küçülmesi sağlanır.
Skleroterapi: Skleroz (sertleştirme) ajanı hemoroide enjekte edilir ve damar duvarı kurur.
Kızıl Ötesi Pıhtılaşma: Yoğun kızıl ötesi ışık huzmesi, içerideki hemoroide giden kan akışını kesmek için anal kanaldaki dokuyu yok eder.
Hemoroid Ameliyatı
Ameliyat sadece ciddi ve geçmeyen ağrıya neden olan tromboz veya prolaps gibi ciddi basur durumlarında yapılır. Ameliyatsız tedavi yöntemleri başarız olduğunda aşağıdaki ameliyatlar önerilebilir:
Eksisyonel Hemoroidektomi: Sadece ciddi durumlarda tercih edilen bir ameliyattır. Genellikle genel anestezi altında yapılır. Hemoroid alınırken altta bulunan büzücü kasa zarar vermemeye dikkat ederek gerçekleştirilir. Ameliyat etkili bir şekilde hemoroidin tekrarlamasını önlerken ciddi ölçüde postoperatif ağrıya neden olur. İyileşme süreci iki ile dört hafta arasında değişir.
Tutturulmuş Hemoroidiopeksi: Geleneksel hemoroidektomiye alternatiftir. Kan akışını keserken prolaps hemoroidi yerine tutturmak için dairesel bir cihaz kullanılır. Postoperatif ağrı az ve iyileşme süresi kısa olsa da hemoroid tekrarlayabilir. Genel veya bölgesel anestezi uygulanabilir.
Doppler Kılavuzu Hemoroid Arter Ligasyonu: Arter kan akışını bulmak için ultrasonun kullanıldığı minimal düzeyde invasif bir prosedürdür. Daha sonra kan damarları bağlanır ve prolaps doku yerine dikilir. Doku alınmaz. Lokal, bölgesel veya genel anestezi uygulanabilir.
Hemoroid kaynaklı olduğunu düşündüğünüz hastalığınız başka hastalıklardan da kaynaklanabileceğini unutmayın. Eğer tedavi olmanıza rağmen basurda küçülme olmuyorsa, kanamanız varsa ve ağrınız şiddetleniyorsa genel cerrahi veya proktoloji uzmanına muayene olun. Acı çekmek yerine hemen tedaviye başlayarak kendinizi rahatlatabilirsiniz.
Basur Tedavisini Tamamlayıcı Sağlık Sigortası Karşılar mı?
Herhangi bir hastalığın tamamlayıcı sağlık sigortası kapsamında yer almasının baş şartı hastalığın poliçe yürürlükteyken meydana gelmesidir. Basur, tamamlayıcı sağlık sigortasının başlangıç tarihinden sonra oluştuysa poliçede belirtilen limitler ve oranlar dahilinde sigorta kapsamında yer alacaktır. Ancak önceden tetkikleri yapılan ve teşhisi konulan hastalıklar sigorta kapsamı dışındadır.
Sağlıkla kalın.
