Tip 1 diyabeti olan bir kişi, kan glikoz seviyesinin çok yükselmesini engellemek için düzenli insülin almalıdır. Yani bu kişi vücudunun belirli yerlerine küçük bir iğneyle insülin enjekte etmelidir. Tip 2 olan bazı kişilerin de kan glikoz seviyesini insülin iğnesi ile kontrol altına alması gerekir.
İnsülin İğnesi Nasıl Hazırlanır?
İnsülin iğnesinin doğru bir teknikle yapılabilmesi için sağlık hizmeti veren profesyonellerden veya diyabet eğitimcilerinden destek alabilirsiniz. Uyguladığınız tekniği hatırlamak için “insülin enjeksiyonu nasıl yapılır” adımlarını izleyebilirsiniz.
- Tüm malzemelerinizi hazırlayın. İnsülin şırıngası, insülin şişesi (eğer iki insülini karıştırıyorsanız şişeleriniz), alkollü pamuk. Malzemeleri kolay hazırlamak için malzemelerinizi küçük bir çanta veya kutu içinde saklayın. İnsülinin buzdolabında saklanması gerekmektedir.
- Doğru insülin olduğunu görmek için insülin şişesini kontrol edin. İnsülin şişesini açınca üstüne tarih yazın. Şişe 30 gündür açıksa kalan insülini atın. 30 gün sonra etkisini kaybedecektir.
- İlk olarak ellerinizi su ve sabunla yıkayın. İyi bir şekilde kurulayın. İnsülin şişesini ellerinizin arasına alın ve yavaşça ellerinizin arasında yuvarlayın. Bu özellikle karışık içeriği olan bulanık insülin için önemlidir. İnsülin şişesini sallamayın. İnsülin kırılgandır ve bu nedenle hemen hasar görebilir.
- Alkollü pamuğu alın ve insülin şişesinin üstünü silin. Eğer şişe henüz açılmadıysa koruyucu kapağı çıkarın. Basınç uygulayınca açılma sesi çıkaracaktır.
- Şırıngayı bir elinize alın. Diğer elinizle iğnenin kapağını baş parmak ve işaret parmağınızla tutun. Kapağı düz bir şekilde iğneye dokunmadan çekin.
- Kaç birim insülin enjekte ettiğinizi yazın. Şırıngayı çekin ve alacağınız insülin kadar hava çekin. İğneyi insülin şişesinin lastiğine batırın ve havayı şişeye enjekte edin. Hava insülin hacminin yerini değiştireceği için insülini çekmeniz daha kolay olacaktır.
- İğneyi şişede bırakın, şişeyi ters çevirin ve iğnenin ucunun insülin yüzeyinin altında olduğundan emin olun. Şırıngayı gerekenden biraz daha fazla insülin dolacak şekilde çekin.
- Eğer şırıngada hava kabarcığı kalırsa tırnağınızla hafifçe vurarak yukarıya çıkmasını sağlayın. Hava kabarcıklarını şişeye geri verin ve doğru insülin miktarı olacak şekilde şırıngayı doldurun. İğneyi şişeden çıkarın.
- Enjeksiyon alanını seçin. Sağlık hizmetleri uzmanı tarafından verilen diyagramı takip ederek aynı yere enjekte etmekten kaçınacak şekilde farklı bölgelere enjekte edin. Tek bir alana enjekte ederseniz deri sert ve pürüzlü hale gelir. Bu nedenle iğneyi farklı alanlara yapmanız gerekir.
- Başka bir alkollü pamuk veya insülin şişesinin üstündeki kurumamışsa o pamuğu alın. Alanı dairesel hareketlerle temizleyin. Devam etmeden önce derinin kurumasına izin verin. Bu bir-iki dakika alacaktır. Enjeksiyon yapacağınız alandaki kaslarınızı rahatlatmaya çalışın. Rahatlarsanız iğne acı vermeyecektir.
- Deriyi işaret parmağı ve baş parmak arasında alarak hafifçe sıkıştırın. Diğer elinizle şırıngayı alın ve iğneyi 90 derecelik açıyla uygulayın. (Eğer zayıfsanız veya enjeksiyonu çocuğa yapıyorsanız 45 derecelik açıyla yapın). İğneyi deriye batırın. Tüm insülini yağ dokusuna verecek şekilde enjekte edin.
- Birkaç saniye sonra iğneyi çıkarın. Travma yaratmamak için aynı açıyla çıkardığınızdan emin olun. Eğer kanama olursa alkollü pamuk bastırın. Kanama birkaç saniye içinde duracaktır.
- İğnenin kapağını dikkatli bir şekilde kendinize batırmadan kapatın. Şırıngayı keskin ürünlerin atıldığı yere veya boş bir deterjan kutusuna atın. Genellikle eczaneler veya hastaneler sizin için bu şırıngaları atacaktır.
- İnsülini buzdolabına koyun ve malzemelerinizi kaldırın.
Tebrikler insülin iğnesi yapmayı başarılı bir şekilde tamamladınız.
İnsülin İğnesi Yaparken Nelere Dikkat Etmeli?
Bazı kişiler maliyeti azaltmak için şırıngaları birden fazla kere kullanır. Ancak şırınga üreticileri bunu önermemektedir. Şırıngayı kullandığınızda artık steril olmaz ve iğnenin kirlenmesinden dolayı cilt enfeksiyonu riski taşırsınız. Aynı zamanda kullanılan iğneleri alkol ile temizlemek doğru bir uygulama değildir. Alkol, iğnenin silikon kaplamasını soyarak deride irritasyona neden olabilir.
Sürekli aynı noktaya enjeksiyon uygulamayın. Doğru vurulmayan insülin enjeksiyonu, yağ dokusunda çöküntü (Lipoatrofi) ya da yumru (Lipohipertrofi) oluşturur. Kısa insülin iğneleri kullanarak bu komplikasyonu engelleyebilirsiniz.
Buzdolabından yeni çıkmış insülinler hemen kullanılmamalıdır. Eğer hemen kullanırsanız ağrı hissedebilirsiniz. Yaklaşık 15 dakika boyunca oda sıcaklığında bekledikten sonra enjeksiyon yapılmalıdır.
Son olarak; şırıngaları asla paylaşmayın. AIDS ve hepatit gibi hastalıklar kan teması ile geçer ve şırınga paylaşmak riski arttırır.
İnsulin İğnesi Aç mı Tok mu Yapılır?
İnsülin iğnesi yemekten önce mi sonra mı vurulur sorusunun yanıtı oldukça kritiktir. İnsülin iğnesinin aç mı tok mu yapılacağı hastanın ihtiyacına göre değişir. 3 tip insülin iğnesi vardır ve her biri farklı şekilde uygulanır bu nedenle hastanın insülin öyküsü, uygulama zamanına etki edecektir. Genel görüşlere göre insülin iğnesinin yemekten önce uygulanması gerektiği belirtilir ancak bu konudaki doğru yanıt kişiye özel olarak değişeceğinden en doğru bilgiyi ilgili hekiminizden almanız çok daha doğru olacaktır.
Diyabet Hastalarında Şeker Takibi Nasıl Yapılır?
Şeker takibinin sıklığı, kişinin kullandığı insülin dozuna göre ayarlanmalıdır.
İnsülin enjeksiyonu veya insülin pompası kullanan tip 1 diyabetli veya hamile diyabetli hastaların günde 4 defa şeker ölçümü yapması gerekir. Yoğun insülin tedavisi gören bu kişiler sabah, öğlen, akşam ve gece yatmadan önce kan şeker ölçüm cihazı ile kan şekerini kontrol etmelidir. Şeker takibi olası komplikasyonların önüne geçebilmek için önemlidir.
İlaç tedavisi gören tip 2 diyabetli bir kişinin kan şekerini haftada 3-4 defa ölçmesi yeterlidir. Günde tek doz insülin alan tip 2 diyabetli kişi ise her gün 1 defa kan şekerini ölçmelidir.
Kan şekeri ölçümü, glukometre ve strip ile yapılır. Strip üzerine parmak ucundan kan damlatılır ve glisemi ölçülür. Ölçtüğünüz değeri mutlaka takip defterine kaydedin ve kontrollerinizde doktorunuza gösterin.
İnsülin İğnesi Böbreklere Zarar Verir mi?
İnsülin iğnesinin böbreklere zarar verdiği düşünülse de Dr. Nevzat Unutmaz şekerin normal seviyede tutulmasını sağlayarak böbreklerin aslında korunduğunu söylemektedir. "Böbreklere asıl zararı veren durum şeker hastalığıdır. Şeker hastalarının böbreklerini korumak için mutlaka şekeri kontrol altında tutmak için verilen ilaçlar kullanılmalıdır. İnsülin iğnesi tedavisi ile birlikte diyet ve sporda yapıldığında böbrekleri büyük ölçüde korumuş oluruz. "
İnsülin İğnesinin Zararları Nelerdir?
Yukarıda kısaca değindiğimiz üzere insülin direncinin sanılanın aksine böbreklere bir zararı yoktur ancak birtakım yan etkilerinden bahsetmek de mümkündür. Aşağıda birkaçını örneklendirelim.
- İnsülin tedavisinin en önemli yan etkilerinden biri kan şekerini düşürmesidir bu nedenle hipoglisemiye karşı tetikte olunmalıdır.
- Kan şekerinin fazla düşmesi neticesinde oluşan hipoglisemi kalp krizini tetikleyebilir.
Genel olarak bakıldığında insülin iğnesinin organlara ciddi bir tesiri yoktur yalnızca yukarıda belirttiğimiz hususlara dikkat edilmesi önemlidir.
İnsülin İğnesi Yapılmazsa Ne Olur?
İnsülin iğnesinin en büyük yan etkilerinden biri kan şekerini düşürmesidir. Kan şekerinin düşmesi ile oluşan hipoglisemi ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir. İnsülin iğnesi ve kan şekeri ikilisinin kritik olduğundan yola çıkarak; doz atlamanız durumunda mutlaka hekiminize bilgi vermelisiniz. Hekiminiz bir sonraki dozu ne zaman ve hangi miktarda yapmanız gerektiği konusunda sizi yönlendirecektir.
Sağlıkla kalın.
