İnsülin pompası tedavisi, hem tip 1 hem de tip 2 diyabeti olan, farklı yaşlardaki yüzlerce kişi tarafından kullanılır. Birçok çalışma, insülin pompası kullanırken kan şekeri yönetiminin iyileştiğini göstermiştir.
İnsülin pompası tedavisi daha esnek bir yaşama izin verip kan şekeri dalgalanmalarını dengeler. Ancak herkes için doğru bir seçenek olmayabilir. İnsülin pompası faydaları ve zararları hakkında yazımızı okuyarak bilgi sahibi olabilirsiniz.
İnsülin Pompası Nedir?
İnsülin pompası; iğne ile insülin alınmasına rağmen şeker düzeyi kontrol altına alınamayan hastalarda kullanılan, cilt altına yerleştirilen katater ile vücuda tüm gün düzenli olarak insülin sağlayan ideal bir tedavi yöntemidir.
İnsülin Pompası Tedavisi Türleri
Yerleştirilme ve vücuda insülin verme türlerine göre farklılık gösteren farklı insülin pompası türleri bulunur. Tüm insülin pompaları, (bolus olarak bilinen) öğünlerden önce/sonra yüksek doz insülin verme seçeneği de dahil olmak üzere “arka plan insülini” olarak adlandırılan kısa süreli bazal insülini yavaş ve dengeli bir şekilde verir.
Geleneksel insülin pompaları: İnsülin haznesi ve pompasından oluşan bu cihazlar, tiplerle vücuda bağlanır ve insülin vermek için kanülleri kullanır. Pompa genellikle belirlenen insülin miktarını vermek için doktor tarafından ayarlansa da manüel ayarlama ve bolus miktarını hesaplama da yapılabilir.
Plaster insülin pompaları: Bu cihazlar küçük bir yuva içerisinde küçük bir hazne ve pompadan oluşur. Plaster insülin pompaları, insülini tüp veya kablo olmadan verir. İnsülin verme ve kanülün yerleştirilmesi, bolus dozunu hesaplamaya ve programlamaya izin veren harici bir cihaz tarafından kablosuz olarak kontrol edilir.
Sensör ile Geliştirilmiş Pompalar (SAP): SAPs, gün içerisinde parmak testi yapmadan, kan şekeri seviyelerini düzenli olarak izlemenize izin veren kan şekeri monitörü (CGM) ve insülin pompası içerir.
Hibrit Kapalı Döngü: Yapay pankreasa en yakın cihaz, her beş dakikada bir CGM'den gelen kan glikozu değerlerine göre bazal insülini otomatik olarak veren kapalı döngü sistemleridir. İnsülin tedavisinde tahmin yapılır ve kişisel şeker seviyelerinize göre dozlar değiştirilebilir.
İnsülin Pompası Kullanımı
Diyabetli hasta pompa tedavisini tercih ettiğinde C-GMS adı verilen bir cihaz katater ile vücuduna takılır. C-GMS, 72 saat boyunca her 10 dakikada bir vücüttaki kan şekeri düzeyini ölçer ve kaydeder. Kanda ölçülen şeker seviyesine göre insülinin dozunu ayarlar. Böylelikle vücudun insülin ihtiyacı karşılanmış olur.
İnsülin Pompası Faydaları
Şırıngalarla Vedalaşın
İnsülin pompaları, insülini şırınga ile uygulama ihtiyacını ortadan kaldırır. Her gün birden fazla iğne olmak yerine tek yapmanız gereken iki veya üç günde bir iğneyi insülin pompasına takmak.
Daha Az Kan Şekeri Dalgalanması 24 saat boyunca düşük dozlarda (bazal oranda) insülin aldığınız için insülin enjeksiyonlarından sonra ortaya çıkan kan şekeri seviyesindeki ani düşüşleri daha az yaşarsınız. İnsülin pompası kullanmak, üç aylık ortalama kan glikozu seviyesini gösteren hemoglobin A1c seviyesini iyileştirerek insülin pompalarının uzun süre boyunca kan glikoz seviyelerini normal aralıkta tutabileceğini gösterir.
Daha Esnek Bir Yaşam Eğer programınız nedeniyle garip saatlerde yemek yiyor veya öğün atlıyorsanız insülin pompası ile bunları ayarlamak daha kolay. Pompa hızlı harekete geçen insülin kullandığı için bolus insülin sadece bir tuşa basarak yemekten sonra uygulanabilir.
Daha Az Hipoglisemi Riski Bir anda daha fazla doz uygulandığı için enjeksiyonlarda hipoglisemi (düşük kan şekeri) riski vardır. İnsülinin sürekli olarak sağlanmasıyla insülin pompası bu riski azaltır. Bu durum özellikle de gece saatlerinde çok fazla insülin enjekte etmenin uykuda noktural hipoglisemi riskini azaltmaya yardımcı olur.
Daha Kolay Uygulama Diyabetli hastaya CGM cihazı takılarak her 10 dakika da bir kandaki şeker seviyesi ölçülür. Böylelikle günlük insülin dozu kolaylıkla ayarlanabilir. İnsülin pompası sayesinde şeker seviyesini korumak adına egzersiz öncesinde çok fazla karbonhidrat tüketmenize gerek kalmayacaktır.
İnsülin Pompası Tedavisinin Dezavantajları
Enfeksiyon riski: Kanül (iğneyi içeren tüp) giriş yerini her iki veya üç günde bir değiştirmezseniz enfeksiyon riski artar.
Kan şekerini daha sık kontrol etme: Bu durum özellikle de insülin pompası kullanılan ilk birkaç ay için geçerlidir. Bazal oran ve bolusun planladığı gibi işlediğini kontrol etmenin tek yolu düzenli ölçümlerdir. Eğer insülin pompası kullanıyorsanız, günde en az dört kere şeker seviyesini ölçmek için parmak kan testini yapmayı bilmeniz ve kabul etmeniz gerekir. Ancak sensörle geliştirilmiş pompalar gibi bazı pompalar, kolay kullanım için dahili şeker izleme özelliğine sahiptir.
Kaba görünüşlü: Uyumak, aktif olmak, seyahat etmek veya güneşlenmek isterken pompaya bağlı olmak tarzınızı bozabilir ve rahatsız edebilir. Ama unutmayın, kısa süreli olarak pompanın bağlantısını kesmek sorun olmaz.
Yüksek şeker seviyesi riski: Pompayı uzun süre bağlamamak veya kan şekeri seviyesini sıklıkla kontrol etmemek, diyabetik ketoasidozise neden olacak şekilde yüksek kan şekeri seviyelerine neden olabilir.
Kilo alma: İnsülinin kilo almaya etkisi olduğu görülmese de pompa kullananlarda kilo alma vakaları daha yüksektir.
Fiyat: İnsülin pompaları enjeksiyona göre daha pahalıdır.
İnsülin Pompasını Kimler Kullanabilir?
Çocuklar ve gençler, okul döneminde pompa kullanırken yaz aylarında insülin iğnesi kullanabilir. Yetişkinler ise yıl boyunca pompa kullanırken seyahat sırasında enjeksiyona geçebilir.
İnsülin pompaları diyabeti olan herkese uygun değildir. İnsülin pompa tedavisi sadece aşağıdaki durumlarda kullanılabilir:
- Tip 1 diyabet veya tip 2 diyabet olup, vücudunuz kan şekeri seviyesini yönetecek kadar insülin üretemiyorsa,
- Birden fazla insülin enjeksiyonu yapıyorsanız,
- Günde en az dört kere kan şekeri seviyenizi test edebiliyorsanız,
- Güvenlik alarmlarını ve uyarılarını görebiliyor ve duyabiliyorsanız insülin pompası kullanabilirsiniz.
Bazı insülin pompalarının çocuklara uygun olmadığını ve sadece yetişkinler tarafından kullanılabileceğini bilmek önemlidir. Ayrıca karaciğer veya böbrek sorununuz varsa, hamileyseniz veya emziriyorsanız insülin pompasının güvenliğiyle ilgili doktorunuzla konuşun. Sizin için en uygun insülin verme yöntemi için endokrinoloji uzmanıyla görüşün.
Diyabet Pompası Kullanırken Dikkat Edilmesi Gerekenler
Tüpleri sıkıştırma: İnsülin tüplerinin özellikle spor ve uyku sırasında yerleştirilmesi zor olabilir. En iyi sonuçlar için pompayı iç çamaşırınıza takın veya küçük cebinize koyun. Tüplerin çekilmesini veya takılmasını önlemek için tüpleri kıyafetinizin altında tutun. Diğer bir seçenek ise tüpleri yerleştirmek için cebinize küçük bir delik açmaktır. Aynı zamanda aktif olacağınız zamanlarda tüpleri medikal bant ile vücudunuza yapıştırabilirsiniz.
Bağlantıyı kesme: Spor yaparken pompayı çıkarmak mantıklı olabilir. Ancak antrenman öncesinde, sırasında ve sonrasında şeker seviyenizi ölçün. Bazal dozu kaçırdığınız için bolus insülin enjeksiyonu yapmanız ve aktiviteden bir saat önce atıştırma yapmanız gerekebilir. En etkili çözüm için doktorunuzla konuşun.
Çorap kullanın: Bazı diyabetli hastalar, pompayı nem veya terden korumak için bebek çorabına koymayı tercih ediyor.
Suya hazırlık: Pompaların çoğu su geçirmez değildir ancak suya dayanıklıdır. Bu nedenle banyo yaparken veya yüzerken pompayı çıkarmanız gerekir.
Güç: Bazı pompalar pille çalışırken bazıları şarj ile çalışır. Seyahat ettiğinizde pilleri ve şarj cihazını yanınıza alın.
Düzenli değişim: Şırınga kullanımında olduğu gibi şişme ve morarma olacağı için insülin pompası kullanırken infüzyon alanını düzenli olarak değiştirmek gereklidir. Buna karşı önlem almak için her iki veya üç günde bir infüzyon alanını bir önceki alandan birkaç santim yana alın.
Dışarıda kullanın: Pompanızı dışarıda kullanmak oldukça rahat olabilir. Ancak pompanız görünür olduğunda birçok kişi size soru soracaktır. Birçok kişi cihazı çağrı cihazı veya küçük bir akıllı telefon zanneder. Eğer durumunuzla ilgili sorulara cevap vermek sizi rahatsız ediyorsa, insülin pompasının saklanacak kadar küçük olduğunu unutmayın. Birçok şirket pompayı gizlemeniz için klips ve kol bandı satmaktadır.
Sağlıkla kalın.
