İşverenin isteği ile zorunlu kılınan bazı haklara ek olarak, çalışanlara ekstra fayda sağlayacak imkanlar da sunulur. Günümüzde birçok şirket, çalışanlarının verimliliğini arttırmak ve bağlılıklarını sağlamak için çeşitli yan haklar sunmaktadır. Sunulan yan haklar kurumların prestijini arttırırken, çalışanlar arasında ilk tercih edilen kurum olmasına sebep olmaktadır.
"İşyeri Özel Sağlık Sigortası" başlıklı yazımız da ilginizi çekebilir.
Çalışan Yan Hakkı Nedir?
Ücret ve yan haklar, çalışanlara sunulan hizmetlerdendir. Yan hak için maaş dışında verilen yardım tanımlaması yapılabilir. Yan hak çeşitlerini zorunlu ya da gönüllü olarak verilen şeklinde ikiye ayırmak mümkündür.
Gönüllü olarak verilen bu hak çeşidine aynı zamanda “esnek yan hak” da denir. Esnek yan hak aynı zamanda çalışanın kendisinin özel olarak seçebildiği hakları kapsar.
Çalışan Yan Hakkı Neden Önemlidir?
Çalışan yan hakkı için aslında bir çalışan beklentisi demek doğru olabilir. Çalışanların motivasyonunu arttırması, yapılan işlerin takdir görmesi neticesinde daha iyi olmak için çabanın artması, iş-özel hayat dengesinin doğru bir terazide ilerlemesi ve kişisel gelişim ve eğitim fırsatlarının çoğalması bakımından önemlidir.
Çalışan yan hakları aynı zamanda büyük bir motivasyon kaynağı olur. Bu sayede çalışan işin daha çok sarılır ve daha iyi olmak için ekstra gayret gösterir. Yapılan işin takdir edilmesi, bir çalışanın motivasyonunu arttırmadaki anahtar kelimesidir.
Çalışanlara Sağlanan Yan Haklar Nelerdir?
Çalışanlarına karşı kendini sosyal olarak sorumlu hisseden şirketler, yasaların zorunlu kıldığı haklara ek olarak birçok fayda sunmak ister.
Çalışanlara sağlanan ek faydalar zorunlu uygulamalar olmadığı için şirketten şirkete de farklılık gösterir. Çalışan yan hakları; özel sağlık sigortası, ferdi kaza sigortası, hayat sigortası, bireysel emeklilik sigortası, başarı ödülleri, ücretli tatil izni veya yemek kartı gibi çok çeşitli olabilir.
Grup Sağlık Sigortası
Grup Sağlık sigortası, birçok şirket ve topluluk tarafından tercih edilen yani gruba özel yapılan bir güvencedir. Grup sağlık sigortası, özel sağlık sigortası veya tamamlayıcı sağlık sigortası gibi çeşitli yapılarda düzenlenebilir.
Gruba yönelik yapılan sağlık sigortası kapsamında; doktor muayenesi, laboratuvar, görüntüleme işlemleri, cerrahi ve dahili yatışlara ait masraflar karşılanır. ve acil bakım için teminat sağlar. Ek olarak diş bakımı, optik ve ilaç gibi teminatlar da poliçe kapsamında olabilir.
İşverenler genellikle çalışanların sağlık sigortası priminin tamamını veya bir kısmını öderler. Böylelikle çalışanların aileleri de dahil olmak üzere grup sağlık sigortası ile motivasyonun yüksek tutulması hedeflenir. Özel sağlık sigortasının kurumlar için bir diğer avantajı da ödenen özel sağlık sigortası primlerinin vergiden düşülebilir olmasıdır.
Grup Hayat Sigortası
Grup hayat sigortası ile çalışanlar ve aileleri; vefat ve sakatlık gibi risklere karşı güvence altına alınır. Vefat veya sakatlık gibi riskler oluştuğunda sigortalılara tazminat ödenir. Grup hayat sigortasının güvence altına aldığı diğer riskler şunlardır:
- Sigortalı çalışanın kaza sonrası tedavi masrafları teminat altına alınır.
- Sigortalının kaza sonrası hemen sakat kalması veya kazadan sonrası bir yıl içinde kalıcı sakatlık yaşaması sonucunda tazminat ödenir.
- Tehlikeli hastalıklar teminatı ile kanser, kalp krizi, felç ve kalp hastalığı sonucu yapılan açık kalp ameliyatı gibi 9 tehlikeli hastalığın riski güvence altına alınır. Risk geliştiğinde poliçede yazan teminat bedeli kadar sigortalıya tazminat ödenir.
- 20 acil sağlık sorunun listede yer aldığı “Acil sağlık teminatı” sayesinde; acil cerrahi yatış, acil hastaneye yatış ve yoğun bakım masrafları kapsam altına alınır.
Grup Ferdi Kaza Sigortası
Grup ferdi kaza sigortası; çalışanlarınızı bir yıl boyunca başlarına gelebilecek kazalara karşı güvence altına alır. Grup ferdi kaza sigortasının ana teminatı, kaza sonucu can kaybıdır. Grup ferdi kaza sigortasının diğer teminatları şunlardır:
- Kaza sonucu tam ve kalıcı sakatlık teminatı
- Kaza sonucu gündelik iş görmezlik teminatı
- Bir kaza nedeniyle tedavi masraflarının karşılanması
- Toplu taşıma araçlarında kaza sonucu ölüm
"İş Kazası Nedir?" başlıklı yazımızı da okumanızı tavsiye ederiz.
Grup Bireysel Emeklilik
Çalışanlarının geleceği korumak ve güvence altına almak isteyen kurumlar için önerilen karlı bir emeklilik planıdır. Kurumsal işveren grupları, emeklilik planı ile sunduğu tasarruf ve birikim fırsatları ile çalışanlarına kattıkları değeri göstererek, geleceklerini düşündüklerini çalışanlarına aktarabilmektedir. Emeklilik planı sadece işverenin yaşam standardını iyileştirmekle kalmaz, aynı zamanda kendi şirketine olan bağlılığını da artırır. Sonuç hem işveren hem de çalışan için mutluluktur.
Ayrıca grup emeklilik planı, bireysel üyelere sunulan planlardan çok daha cazip koşullara sahiptir. Çalışan ve grup üyesi sayısı ile toplam fon büyüklüğü gibi kriterlere bağlı olarak, düşük yönetim maliyetleri ve kayıt ücreti kesintileri gibi özel haklar sağlanmaktadır. Grup bireysel emeklilik sistemin diğer faydalar:
- Bu ayrıcalık, emekli olmayı planlayan çalışanların motivasyonunu artırarak daha verimli çalışmalarını sağlar.
- Çalışanlarının geleceğini önemseyen bir şirket olarak şirkete olan bağlılığını artırır.
- İK departmanının potansiyel çalışanlara sunabileceği ek bir avantaj paketidir.
- Tasarruf ve tasarruf fırsatlarını ödüllendirmek için bir araç olarak kullanılabilir.
- Çalışanlarınız adına ödediğiniz tutarları, kurumlar vergisi matrahınızdan düşebilirsiniz.
Çalışan Yan Hakkı Zorunlu mu?
Çalışan yan hakları zorunlu olarak kabul edilmez. Ancak işveren tarafından yazılı bir sözleşmeye hudutları çizilirse bir nevi yükümlülük doğması kaçınılmazdır.
Çalışan sözleşmesinde her yıl yapılacağı vaat edilen haklar bir zorunluluktur ancak yazıya dökülmeyen ve işverenin inisiyatifine kalmış durumlar için bir zorunluluktan söz etmek mümkün değildir.
Esnek Yan Hakları Nelerdir?
Esnek yan hakları özellikle geçtiğimiz yıllarda yaşadığımız pandemi sürecinde gündeme gelmiştir. Pandemi dolayısı ile çalışanların evden çalışma hakkı doğmuş ve bu sayede motivasyonun yüksek tutulması hedeflenmiştir.
Şirketlerin sunduğu esnek haklar, şirket politikasına bağlı olarak çeşitlilik gösterebilir. Bu esnek yan haklar, firma tarafından çalışanlara sunulur ve çalışanlar istedikleri hakkı seçebilir.
Yan Haklar Nasıl Talep Edilir?
Yan hakların talebi de şirket politikasına bağlı olarak değişir. Genellikle bir hak talebi söz konusu olduğunda ilgili birimlerle iletişime geçilir ve talep iletilir. Şirket içindeki düzene bağlı olarak ilgili birim tarafından değerlendirilir ve kişiye bilgi geçilir.
Yan Hak Seçimi Nasıl Yapılır?
Yan hak seçiminde iki görüşe yer verilir; biri işverenin gerekli gördüğü talep, diğeri çalışanın talebi. Örneğin şirket yol parası için bir görüş bildirebilir. Öte yandan çalışanın da bu konuda bir talebi olabilir. Yol ücretinin şirket tarafından karşılanması için bir talep oluşturulabilir ve ilgili birimler aracılığı ile yönetime bildirim gerçekleştirilebilir.
Yan hak seçimi işveren ya da yetkili birimi tarafından yapılır. İşveren, çalışan için gerekli gördüğü hakları ve çalışanlardan aldıkları geri bildirimleri değerlendirir ve buna göre bir düzenleme yapar.
Çalışan Yan Haklarının Şirketlere Faydası Nedir?
Yan haklar, çalışan motivasyonunu ve bağlılığını en üst düzeye çıkaran, rakiplerden farklılaşan, çalışan ihtiyaçlarına özel çözümler sunan, marka kültürüne değer katan, yetenekleri şirket içinde tutan ve şirketi herkesin katılmak istediği özel bir kuruma dönüştüren önemli aracılardır.
Her geçen gün şirketler, çalışanların ihtiyaçlarını karşılayacak bir destek sistemi oluşturmanın önemini fark etmektedir. Bu sistemin yardımıyla işveren, yaşam ve çalışma koşullarının iyileştirilmesine katkıda bulunmaktadır. Çalışan yan haklarının işveren açısından en önemli faydası, belirtilen koşullar yerine getirildiği takdirde vergi indirimi almasıdır.
Sağlıkla kalın.
