Pankreasınız oldukça önemli bir organ olsa da genellikle göz ardı edilir. Pankreasın diyabette oynadığı rolün anlaşılması oldukça önemlidir.
Pankreas Nasıl Çalışır?
Pankreas yaklaşık 12cm uzunluğundadır ve midenin arkasında omurgaya yakın bir yerde bulunur. Sindirim sisteminde ve insülin gibi hayati hormonların üretilmesinde ikili görevi vardır.
Pankreas fonksiyonlarını kaybettiğinde diyabet gelişir. Pankreasın görevleri:
- Vücutta glikoz (şeker) dengesini korumaya yardımcı olmak için insülin üretir.
- Vücudun enerji için kana daha fazla glikoz salgılaması gerektiği durumlarda glukagon üretir.
- Glukagon ve insülin arasındaki fark; insülin kandaki glikozu enerjiye dönüştürmeye yardımcı olur, kandaki glikozun azalmasını sağlar. Glukagon ise karaciğer ve kaslarda depolanan glikozu hızlı bir şekilde salmasını sağlayarak kandaki glikozu yükseltir.
Adacık Hücreleri ve İnsülin Üretimi
Pankreasınız genellikle “adacıklar” olarak ifade edilen Langderhand Adacık hücre gruplarına sahiptir. Sağlıklı bir yetişkinin pankreasında yaklaşık olarak 1 milyon adacık bulunur. Adacık sayısı çok gibi görünse de tüm pankreasın sadece %1-2'sini oluştururlar.
Her adacık hücresinde beta hücresi adı verilen hücreler de bulunur. Beta hücreleri, kan dolaşımında normal kan şekerini korumak için gerekli insülini üreten hücrelerdir. Vücudun bağışıklık sistemi yanlışlıkla beta hücrelerine saldırıp bu hücreleri yok ettiği zaman, beta hücrelerinin ürettiği insülini durdurur. Yaşamımız için gerekli olan insülinin eksikliği tip 1 diyabete neden olur ve hayatta kalmak için günde birden fazla insülin enjeksiyonu yapmak gerekir.
Beta hücrelerine gerçekleştirilen saldırılara rağmen pankreas ön sindirim ve diğer önemli hormonları üretme fonksiyonları zarar görmez.
Tip 1 ve Tip 2 Diyabette Pankreas
Tip 1 diyabette beta hücreleri insülin üretmeyi bırakır. Az miktarda insülin üretilse bile bu miktar vücudun glikoz dengesi için yeterli olmaz. Bu nedenle insülin enjeksiyonu gerekir.
Tip 2 diyabette bağışıklık sistemi pankreasa saldırmaz. Ancak pankreas ya az insülin üretir ya da vücut üretilen insülini kullanamaz. İkinci duruma insülin direnci denir. İnsülin direncinin ana nedeni obezitedir.
Akut Pankreatit
Pankreasta üretilen iç salgı (endokrin) ve dış salgı (ekzokrin) maddeleri bir şekilde dokuları parçalamaya başlar. Vücutta savunma mekanizması olarak akut pankreatit durumunu geliştirir. Pankreasın iltihaplanmasına bağlı olarak tüm vücudu etkileyebilecek tehlikeli bir durum ortaya çıkar. Karın ağrısı, kusma ve ateş ile kendini aniden gösterir. Bu belirtiler yaşandığında hemen doktora başvurulmalıdır.
Akut pankreatit genellikle safra kesesi taşlarından dolayı oluşur. Diğer nedenleri ise; aşırı alkol tüketimi ve kan yağlarının yüksekliğidir. Pankreas iltihaplanmasında organın durumuna göre tedavi yöntemi belirlenir.
Sağlıkla kalın.
