İnişlerle, yokuşlarla, patikalarla ya da düz zeminlerle dolu bir hayat yürüyüşümüz var. Her birimiz farklı yerlerden sınanıyor, her birimiz farklı duygularla yoğruluyoruz. Hayat gailesi denen süreçte kimi zaman kendimizi yerden toplamaya çalışırken kimi zaman mutluluğumuzu tüm dünya duysun istiyoruz.
Bedenimiz hayatın bu gelgitli evrelerinde dolaşırken, ruhumuzun da zaman zaman bu döngüde kaybolması kaçınılmaz. Bu yazımızda son yılların popüler duygudurum karmaşalarından biri olan obsesif kompulsif bozukluk hakkında bilgiler derliyor ve bilinmeyenlerine değiniyoruz.
Obsesif Kompulsif Bozukluk Nedir?
Halk arasında “takıntı hastalığı” olarak da bilinen ve OKB'nin açılımı olan obsesif kompulsif bozukluk, takıntılı düşüncelerin tüm yaşamsal faaliyetleri etkilemesiyle karakterize olan bir ruhsal hastalıktır. Bu takıntılı düşünceler zaman içinde bir dalga gibi yayılır ve artık kişi düşüncelerinin esiri hale gelerek yaşamsal aktivitelerini gerçekleştiremez.
Obsesyonlar, kişinin isteği dışında gerçekleşir. Kişi bunların aslında mantık dışı olduğunu bilir ancak korkularının ve düşüncelerinin önüne geçemez. Diğer bir deyişle mantıken her şeyin farkında olsa dahi bunu eyleme dönüştüremez. Tüm bunlar kişide yoğun bir iç sıkıntısı, huzursuz hal, karamsarlık ve her an bir şey olacakmış gibi duyguların canlanmasına yol açar.
Obsesif Kompulsif Bozukluk Belirtileri Nelerdir?
Hemen her yaşta görülebilen ancak özellikle 20'li ve 30'lu yaşları esir alan bu hastalığın tipik özellikleri vardır ve çoğu kişide benzer seyreder. OKB'li insanların özelliklerinden birkaçı;
- Sürekli bir şeylere kuşku ile yaklaşmak
- Güvensizlik duygusu yaşamak
- Başkalarının yanında küçük düşmekten korkmak
- Hata yapmaktan çekinmek
- Bilmeden başkasına zarar verme endişesi duymak ve sürekli tedbirli olmaya çalışmak
- Pis ortamlarda kendisine mikrop bulaşacağından endişe duymak ancak bu endişeyi üst perdeden yaşamak hatta bu sebepten el sıkışmaktan çekinmek
- Elleri sürekli yıkama ihtiyacı duymak ya da sık sık duş almak
- Bazı nesneleri takıntılı bir şekilde biriktirmek
- Sürekli olarak benzer kelimeleri tekrarlamak ve o kelimeler ekseninde cümleler kurmak
- Sürekli olarak içten gelen “sayı sayma” isteği. Örneğin alınan sebzeleri saymak ya da sayılmaya müsait her şeyi saymak
- Ocak, ütü ve benzeri gibi elektronik cihazları sürekli kontrol etme eyleminde olmak
- Bir duayı ya da kelimeyi sürekli olarak içten ya da dıştan tekrarlama
Obsesif Kompulsif Bozukluk Neden Olur?
Obsesif kompulsif bozukluğun nedenini tam olarak ifade etmek güçtür zira belirli bir neden yoktur. Birtakım çevresel ve fiziksel durumların OKB'ye neden olduğu bilinir.
OKB'de Çevresel Faktörler
Sosyal ya da özel hayatta yaşanan birtakım sıkıntılar OKB'nin çevresel faktörlerini oluşturabilir. Kişi yaşadığı yoğun stresten dolayı obsesif davranışlar sergileyebilir. Okul ya da iş yaşamındaki sorunlar, insan ilişkilerinde yaşanan problemler OKB'ye zemin hazırlayabilir.
OKB'de Fiziksel Faktörler
Seratonin seviyelerindeki düşüş, OKB'nin gelişmesine yol açabilir. Serotonin vücudu dengeleyen ciddi bir hormondur. Olası bir değişimde kişide obsesif kompulsif bozukluk oluşabilir. Beyindeki seratonin dengesizliği kişinin planlama ve sağduyu ile alakalı olan bölümlerini etkiler ki bu da OKB'ye zemin hazırlayabilir.
Obsesif Kompulsif Bozukluk Çeşitleri
Çok düşünme hastalığı ya da sürekli düşünme hastalığı şeklinde de tanımlayabileceğimiz OKB hastalığının pek çok tipi vardır. Bunların başında halk arasında temizlik hastalığı olarak bilinen tip gelir. Bu kişiler kendilerine mikrop bulaşma endişesi duyarlar ve kirden uzak durmak için sürekli temizlik halindedirler.
Temizlik hastalığının yanı sıra; vesvese hastalığı, “ben nasıl insanım” hastalığı ve her şeyi kontrol etme hastalığı da obsesif kompulsif çeşitlerindendir.
Obsesif Kompulsif Bozukluğu Olan Kişiler Nasıl Davranır?
Obsesif hastalığı olan kişilerde genellikle “kontrol edilemeyen korkular” olur; bunlar büyük stres yaşamalarına yol açar. Yaşadıkları obsesyonlar nedeniyle sürekli huzursuz bir halde olurlar. Bu düşüncelerin yarattığı anksiyete nedeniyle sürekli telaş, stres, kaygı ve korku gibi duyguları bir arada yaşarlar.
Obsesif kompulsif hastalığı için sürekli olumsuz düşünme hastalığı da diyebiliriz zira düşünceler genellikle olumsuz ve kaygı verici olur. Kişi bunları kontrol edemez ve sürekli olarak aklında kötü senaryolar kurar.
Obsesif Kompulsif Bozukluk Tehlikeli mi?
Obsesif kompulsif bozukluk, tedavi edilmediği müddetçe tehlikeli boyutlara ulaşabilir. Kişinin günlük hayatında kısıtlamalara yol açar ki bir noktadan sonra depresyona varan ciddi ruh sorunları ile karşılaşılabilir. Obsesif kompulsif bozukluk teşhisi konan kişinin mutlaka ilgili hekim tarafından tedavi altına alınması ve bu duygudurumun ilerlemesinin durdurulması gerekmektedir.
Obsesif Kompulsif Bozukluk Ne Eksikliğinden Olur?
Obsesif kompulsif bozukluğun nedeni tam olarak bilinmiyor ancak çevresel ve biyolojik faktörlerin OKB hastalığını tetiklediğini söylemek mümkün. Yanı sıra mutluluk hormonu olarak bilinen serotonin eksikliğinden dolayı da OKB risk faktörünün doğduğu söylenir.
Obsesif Kompulsif Bozukluk İlaçsız Geçer mi?
OKB, kendi kendine geçen bir hastalık değildir. Mutlaka ilgili hekim tarafından tedavisi yapılmalıdır. Hekim görüşü doğrultusunda ilaç ve bilişsel davranış terapisi ile OKB hastalığının etkileri azalabilir. Bu noktada hekim görüşü kilit bir öneme sahiptir.
Obsesif Kompulsif Bozukluk Kimlerde Görülür?
Takıntı hastalığı hemen herkeste görülebilir özellikle son yıllarda toplumda neredeyse her 100 kişiden 2 ya da 3'ünde OKB hastalığına rastlamak mümkündür. Genel olarak ergenlik dönemi ve 20-30'lu yaşlarda daha sık görülebilir ancak çocukluk dönemi dahil her yaşta görülebildiği bilgisini de satır aralarımıza ekleyelim.
Obsesif Kompulsif Bozukluk Tedavisi
Öncelikle şunu söylemek gerekir ki obsesif kompulsif bozukluk yenilebilen bir ruhsal hastalıktır. Doğru ve etkin bir tedavi ile en yüksek OKB hastaları bile iyileşme kaydedebilir. OKB tedavisinde iki yöntem öne çıkar; davranış terapisi ve ilaç tedavisi
Davranış Terapisi: Bilişsel davranış terapisi, mevcut atakları azaltmaya yönelik bir tedavi yöntemidir. Buradaki amaç, hastanın mevcut takıntı ve düşüncelerini azaltmaktır. Bu noktada uzman hekim kişiye özel yöntemlerle hastaya yardımcı olur ve kaygılarından arınmasına destek sağlar.
İlaç Tedavisi: Bilişsel terapinin iş birliğinde bulunduğu yöntemlerden biri ilaç tedavisidir. Buradaki amaç, kişinin beynindeki serotonin seviyesini arttırmaktır. Serotonin arttıkça kişinin mevcut takıntıları daha kontrol edilebilir bir noktaya ulaşabilir. Bu amaca yönelik ilaçlar ile tedavi desteklenebilir.
Obsesif Kompulsif Bozukluk Tedavi Edilmezse Ne Olur?
Obsesif kompulsif bozukluk mutlaka tedavi edilmesi gereken bir sağlık sorunudur. Tedavi görmeyen kişilerde bir süre sonra anksiyete çok daha şiddetlenebilir ve kişi artık başkasının yardımına muhtaç hale gelebilir. Kişi kendini bu girdaba sıkışmış hissedebilir ve günün sonunda bu durum yalnızca ruh sağlığını değil beden sağlığını da olumsuz etkilemeye başlayabilir.
OKB Zekayı Etkiler mi?
Obsesif hastalığının en büyük etkileri ruh sağlığı üzerindedir diğer bir deyişle zekâ konusunda herhangi bir olumsuzluğa yol açmaz; obsesif kompulsif bozukluğu bulunan kişilerin zekâ düzeylerinde herhangi bir etki söz konusu değildir.
Obsesif Kompulsif Bozukluk İyileşir mi?
Obsesif kompulsif bozukluk uzman bir psikiyatrist tarafından takip edilmesi gereken bir hastalıktır. Doğru bir yaklaşım ve tedavi protokolü ile kişi eski sağlığına kavuşabilir.
Obsesif kompulsif bozukluk nasıl geçer sorusunun en yetkili ağızı hekim olacaktır. Vücudumuz hastalandığında hekime danıştığımız gibi ruhumuz hastalandığında da psikiyatrist hekimden destek almak önemlidir. Unutmayın ki iyileşmenin önünde bir engel yoktur ve isterseniz her şeyi başarabilirsiniz.
Obsesif Kompulsif Bozukluk Testi
OKB testi çözmek elbette bir tanı niteliği taşımaz. Diğer bir deyişle bu sorulara vereceğiniz yanıtlar sizi OKB hastası olduğunuz sonucuna vardırmaz. Teşhis koymanın en etkili yolu hekime kontrole gitmektir. Aşağıdaki soruların yanıtlarını önce kendinize ve ardından hekiminize verebilir ve en doğru tedavi için kendinizi doktorlara emanet edebilirsiniz.
- Sürekli huzursuzluğa neden olan düşüncelere kapılıyor musunuz?
- Mikroplardan korktuğunuz ve normalden fazla temizlik yaptığınız oluyor mu?
- Sürekli olarak kontrol etme refleksi yaşıyor musunuz, emin olsanız bile?
- Takıntılı davranışlarınızı kontrol etmekte zorlanıyor musunuz?
- İş, özel ve sosyal yaşamınız bu takıntılı düşünceler yüzünden etkileniyor mu?
Bu sorular belki çerçevenin dış cephesini oluşturmanıza destek olabilir ancak en doğru yorum için mutlaka hekime danışın.
Önemli Not: Bu içerik yalnızca bilgi amaçlıdır; herhangi bir tavsiye ya da tedavi önermez. Olası sağlık sorunlarını önlemek ve yanlış tedavilerden kaçınmak için en doğru bilgiyi mutlaka doktorunuzdan alınız.
