Uzun süre soğuğa maruz kalma, rüzgârlı havada uzun vakit geçirme, aşırı yağmur altında kalma gibi durumlarda hipotermi oluşabilir. Şiddetli hipotermi yaşanması, tıbbi ve acil bir durumdur. Eğer zamanında müdahale edilmezse ölüme yol açabilecek düzeyde ciddidir.
Hipotermi durumunun ne olduğu, belirtileri ve tedavisi hakkında detaylı bilgi edinmek için yazımızın devamını okumanızı tavsiye ediyoruz.
Hipotermi Nedir?
Hipotermi hastalığı, insan vücudunun ısı kaybetmesi sonucu ortaya çıkan acil bir tıbbi durumdur. Normal vücut ısısı ortalama 37C civarında seyretmelidir ancak hipotermi hastalığı söz konusu olduğunda vücut sıcaklığı 35 C'ye kadar düşebilir.
Vücut ısısının düşmesi hayati boyutta önem arz eder çünkü kalp, sinir sistemi ve diğer organlar tüm bu olan bitenden büyük ölçüde etkilenir. Normal işlevlerini yerine getirememeye başlayan organlar bir süre sonra dolaşım sorunlarına ve solunum sisteminin aksamasına yol açar ki bu da ölüme kadar varabilen ciddi durumların ortaya çıkmasına neden olur.
Vücut Isısı Neden Düşer?
Vücut ısısı pek çok nedenle düşüş gösterebilir. Örneğin karlı havada bir kaza geçirilmesi durumunda vücut ısısında ciddi bir düşüş gözlemlenebilir. Yanı sıra aşağıdaki sebeplerden kaynaklı olarak da vücut ısısında düşme yaşanabilir;
- Ortam sıcaklığına uygun kıyafetlerin giyilmemesi
- Soğuk havalarda hareketsiz kalma
- Soğuk havanın yanı sıra soğuk suya maruz kalma
Hipotermi Kaç Derecede Olur?
Vücut ısısının aninden düşmesiyle karakterize olan hipotermi hastalığında vücut derecesi sinyal verir. Normal vücut sıcaklığının olması gereken değer 37C'dir. Ancak hipotermi durumunda bu ısı 35C'lere kadar düşebilir. Bu ani düşüşe bağlı olarak birtakım sorunlar gelişebilir ve bu sorunlar hayati boyutlara ulaşabilir.
Hipotermi Neden Olur?
Vücut ısıyı üretebildiğinden daha fazla kaybederse o zaman hipotermi gündeme gelir. Hipoterminin en yaygın nedenlerinden biri soğuk havadır. Vücut, soğuk havaya maruz kaldığında ısı kaybına uğrar ve hipotermi gerçekleşir. Hipotermi nedenlerinden birkaçı:
- Soğuk toprakla temas halinde olmak,
- Uzun süre sert ve soğuk havaya maruz kalmak
- Yağmurda ıslanmak
- Islak kıyafetlerle beklemek
- Soğuk ortamda herhangi bir kıyafet giymeden uzun süre beklemek
- Alkol ve uyuşturucu kullanımı
- Şiddetli rüzgâr ve soğukla uzun süre temas etmek
- Soğuk suda yüzmek
Özellikle deprem anında herhangi bir kıyafet, yorgan, battaniye olmaksızın enkaz altında uzun süre betonların altında soğuğa maruz kalmak da bir hipotermi sebebidir. Bu nedenle enkazlar çıkarılır çıkarılmaz hemen özel ekipmanlarla kişinin önce vücut ısısı yükseltilmeye çalışılır. Hipotermi, üzerinde durulması gereken ve hayati durum arz eden ciddi ve kritik bir tablodur.
Hipotermi Belirtileri Nelerdir?
Hipotermi belirtileri kişide kişiye bağlı olarak değişmektedir. Örneğin kişinin kronik bir hastalığı varsa, tablo çok daha kötüye gidebilir. Hipotermi olunca vücutta olan değişimlerden bazıları şunlardır:
- El ve ayaklarda soğukluk ve titreme
- Konuşmanın ufak ufak yavaşlaması
- Ses kısıklığı
- Kişinin kendini yorgun hissetmesi
- Konsantrasyon eksikliği
- Tansiyonun yükselmesi
Hipoterminin şiddeti arttıkça hipotermi belirtilerinin seyrinde de aynı oranda değişim gözlemlenebilir:
- Bilinç kaybı
- Baş dönmesi
- Kalp hızının ve solunumun yavaşlaması
- Göz bebeklerinde büyüme, genişleme ve ışığa karşı tepkisizlik
- Solunum ve dolaşımın durma noktasına gelmesi
Bebek ve Çocuklarda Hipotermi Belirtileri Nedir?
Bebeklerde hipotermi nasıl anlaşılır sorusunun yanıtı ile devam edelim. Bebekler ve küçük çocuklarda hipotermi belirtileri genel olarak şu şekildedir:
- Koltuk altı sıcaklık değerinin 36,4 derecenin altında olması
- El ve ayaklarda soğukluk
- Bebekler için meme emmede azalma ve ağlama
- Çocuklar için günlük aktivitesinde azalma ve huzursuzluk
- Soğuk bir cilt yüzeyi
- Enerjinin azalması
- Ciltte ödem ya da kızarıklık varlığı
- Kan şekerinin düşmesi
Hipotermi belirtileri bu kadarla sınırlı kalmayabilir. İlerleyen aşamalarda ise kalp ve solunum hızında yavaşlama görülebilir. Yanı sıra bebek / çocuk nefes alamama atakları geçirebilir ve bu durum ciddi bir sağlık tehdidi oluşturabilir.
Hipotermi Geçiren Kişiye Ne Yapılır?
Hipotermi ilk yardım hayat kurtarır; bu gibi sağlık sorunlarında ilk müdahale mutlaka bir uzman tarafından yapılmalıdır. Hipotermiye zamanında ve doğru bir şekilde müdahale edilmezse kişinin hayatı tehlikeye girebilir. Doktora ulaşıncaya kadar hastanın bilinci sık sık kontrol edilmelidir; hasta ile konuşulmalı ve iletişim asla kesilmemelidir.
Bilinç kaybı olması durumunda öncelikle nabzı kontrol edilmeli ve gerekirse bir uzman tarafından kalp masajı ya da suni solunum yapılmalıdır. Hastanın sıcak bir ortama transferi de bu noktada önemli olabilir, hastayı maruz kaldığı soğuktan uzaklaştırmak gereklidir. Hasta eğer yerde yatıyorsa zeminle temasını kesmek adına altına bir battaniye serilebilir bu sayede soğuk önlenebilir. Hastanın kıyafetleri ıslaksa çıkarılmalı ve kuru giysiler giydirilmelidir. Acil yardım ekibi ya da doktor ulaşıncaya kadar hastanın yanından ayrılmamalı ve sık sık solunum ve bilinç kontrolü yapılmalıdır.
Hipotermi Ne Kadar Sürer?
Hipotermi hastalığının ne kadar süreceği kişiden kişiye farklılık gösterebilir ancak bir örnek üzerinden ilerleyebiliriz. 10 C'lik bir su sıcaklığının ortalama 60 dakika içinde ölüme neden olabileceğini söylemek mümkündür. Derece düştükçe bu süre azalacaktır. -2 C'de suya giren bir insanın ortalama 15-30 dakika içinde hayatını kaybetmesi söz konusu olabilir.
Hipotermi Nasıl Tedavi Edilir?
Vakanın ağırlığına ve tablonun kritikliğine bağlı olarak tedavi protokolü değişir. Eğer hafif bir hipotermi geçiriliyorsa ısıtılmış battaniye ile üstü örtülür ve ılık sıvı takviyesi yapılarak vücut ısısının dengelenmesi sağlanabilir.
Hastanede yapılan tüm müdahaleler kişinin kronik hastalıkları baz alınarak gerçekleştirilir bu nedenle tek bir tedavi yöntemi yoktur; kişiye bağlı olarak tedavi protokolü değişkenlik gösterir.
Hipotermiden Nasıl Korunulur?
Hipotermi riskini azaltmak için alınması gereken önlemlerden birkaçı şunlardır:
- Soğuk havada geçirilen zamanı mümkün mertebe kısaltmak ve aşırı soğuk havalarda dışarda çok zaman harcamamak alınacak önlemlerden biridir.
- Hipotermiye neden olan sağlık sorunlarından biri alkol kullanımıdır. Bu nedenle aşırı alkol kullanımından kaçınmak gerekir.
- Uzun süre soğuk suda yüzmek bir süre sonra vücut ısısının düşmesine ve hipotermiye yol açar. Bu nedenle soğuk suda uzun saatler yüzmekten kaçının.
- Özellikle yağmur ve karda çok kalmamak, mümkünse su tutmayan giysiler tercih etmekte yarar var.
- Bebeklerde hipotermi görülebilir aynı durum çocuklar için de geçerlidir. Bebek ve çocuk odalarının ısı ayarlamasını iyi yapmalı ve çok soğuk havalarda bebekleri dışarı çıkarmaktan kaçınmalısınız.
Önemli Not: Bu içerik yalnızca bilgi amaçlıdır; herhangi bir tavsiye ya da tedavi önermez. Olası sağlık sorunlarını önlemek ve yanlış tedavilerden kaçınmak için en doğru bilgiyi mutlaka doktorunuzdan alınız.
