MS hastalığı, kişinin bağışıklık sistemindeki bozukluk sonucu beyin ve omurilikte çok sayıda plakların oluşmasıyla ortaya çıkan bir hastalıktır. Genç yaşlarda görülebilen MS hastalığı, dünyada yaklaşık 3 milyon, Türkiye'de ise 35 bin kişiyi etkilemektedir. MS hastalığı ataklar halinde gelişir ve ancak uygun tedavi ve düzenli takiple kontrol altında tutulabilmektedir. Multipl Skleroz hastalığı genellikle 20- 40 yaşları arasında ortaya çıkar.
Çoklu Sertleşim veya MS'e neyin sebep olduğu tam olarak bilinmemektedir ancak rahatsızlığın ilerleyişini yavaşlatan ilaçlar, hastalığı engelleme yolunun çok yakında karşımıza çıkacağını gösteriyor.
Tarihsel yönden bakarsak MS insanların kalplerine korku salan bir hastalıktır. Akla zayıf düşmeyi, tekerlekli sandalyeleri ve umutsuzluğu getirir. Ancak, son zamanlarda bu hastalık açısından gerçekten olumlu gelişmeler yaşanmaya başlandı. Bu makalede bu hastalığın ne olduğunu inceleyecek ve güncel araştırmalardan yola çıkarak olası tedavilere bakacağız.
Çoklu Sertleşim (MS) Nedir?
MS hastalığı yorgunluk, düzgün yürüyememe, kaslarda güçsüzlük, ve görme bozuklukları gibi belirtilerle ortaya çıkabilen bir hastalıktır. Multipl Skleroz (MS) beyinde ve omurilikte, mesajları taşıyan sinir telleri etrafındaki koruyucu kılıfın (miyelin kılıfı) hastalığıdır. Merkezi sinir sistemi ile organların bilgi iletişimini sağlayan omuriliğin miyelin tabakası üzerindeki fiziksel tahribatın bir sonucu olarak ortaya çıkmaktadır. Kılıfın hasar gördüğü yerlerde sertleşmiş dokular (skleroz) yer almaktadır. Bu sertleşmiş alana da plak denir. Bu plaklar, sinir sistemi içinde pek çok yerde oluşabilir ve sinirler boyunca mesajların iletilmesini engelleyebilir.
Multiple skleroz'te neler olduğunu anlamanın en basit yolu, vücudunuzu bir elektrik devresi olarak düşünmektir; burada beyniniz ve omuriliğiniz güç kaynağı, uzuvlarınız ve vücudunuzun geri kalanı ise ışık, bilgisayar, televizyon ve diğer cihazlardır. Sinirleriniz, tüm bunları birbirine bağlayan elektrik kablolarıdır ve miyelin de bu kabloların çevresindeki yalıtımdır. Şimdi yalıtımın zarar gördüğünü hayal edin. Sonuç ne olurdu? Cihaz arızası ve büyük olasılıkla kısa devre.
MS Hastalığının Belirtileri Nedir?
Multiple Skleroz hastalığının belirtileri, hastalıktan etkilenen sinir hücrelerinin yerine göre farklılık gösterebilmektedir. MS'in bazı belirtileri şu şekildedir:
- Çift ya da bulanık görme
- Başınızı hareket ettirdiğinizde meydana gelen elektrik şoku hissi
- Bedenin belli yerlerinde karıncalanma veya ağrı
- Bazı organlarda uyuşma ve zayıflık hissi
- Baş dönmesi
- Yorgunluk hissi
- Konuşurken geveleme
- Yürüyüşte bozuklukların başlaması
- Göz hareketi sırasında bir gözde yaşanan kısmi yahut tam görme yetisi kaybı
Kimler Risk Grubundadır?
Pek çok faktör ms hastalığının ortaya çıkma riskini arttırabilir. Bunlar arasında şu faktörler sayılabilir:
Yaş: Multipl skleroz herhangi bir yaşta ortaya çıkabilir ancak en çok 20–40 yaş arasındaki insanları etkilemektedir.
Cinsiyet: Kadınlar erkeklere oranlar iki kat daha fazla multipl skleroz olma ihtimaline sahiptirler.
Aile geçmişi: Eğer ebeveynlerinizden veya kardeşlerinizden biri multipl skleroza sahipse, sizin de bu hastalığa sahip olma ihtimaliniz yüzde 1 ila 3tür — genel olarak bu risk onda birdir. Ancak, tıpatıp ikizlerde görülmektedir ki kalıtım tek sebep olamaz. Eğer multipl skleroz sadece kalıtımla geçmiş olsaydı, tek yumurta ikizlerinin de aynı riske sahip olması gerekirdi. Ancak, tek yumurta ikizlerinden birinde bu hastalık varsa diğerinde de olma ihtimali yüzde 30'dur.
Bazı enfeksiyonlar: Epstein-Barr virüsü ve diğer virüsler gibi virüslerin multiple sklerozla bağlantılı olabileceği düşünülmektedir. Araştırmacılar bazı enfeksiyonların nasıl multipl sklerozla ilişkili olabileceğini araştırmaktadırlar.
Etnik köken: Beyaz insanlarda, özellikle ailesinin kökeni kuzey Avrupa'ya dayanan kişilerde multipl skleroz olma ihtimali daha yüksektir. Asya, Afrika veya Yerli Amerika kökenli insanlarda risk en azdır.
Coğrafi Bölgeler: Multipl skleroz Avrupa, güney Kanada, kuzey Amerika, Yeni Zelanda ve güney Avustralya'da daha yaygındır. Araştırmacılar neden multipl sklerozun bazı bölgelerde daha yaygın olduğunu araştırmaktadırlar. Eğer bir çocuk yüksek risk alanından düşük risk alanına giderse veya tam tersi, gittiği bölgenin risk seviyesine girer. Ancak, bu hareket ergenlik sonrası gerçekleşirse, genç yetişkinin risk seviyesi ilk yaşadığı yerin risk seviyesidir.
Diğer otoimmun hastalıklar: Eğer tiroit hastalığı, tip 1 diyabet ve inflamatuar bağırsak hastalığınız varsa, multipl skleroza yakalanma riskiniz biraz daha fazladır.
MS Hastalığı Tedavisi
MS hastalığı tedavisi kişiye özel olmalı ve mutlaka erken dönemde başlamalıdır. Hastalık genellikle 20-50 yaş arasında görülmektedir. MS hastalığı ne kadar erken başlarsa o kadar sert seyretmektedir. MS atağı geçiren hasta hayatı boyunca başka bir atak geçirmeyebileceği gibi değişken sıklıkta atak yaşayabilmektedir. Ataklar halinde görülmediği ve düzelmeye izin vermeyen sürekli ilerleyen formları çok daha ağır ilerlemektedir. MS'in ataklarla başlayıp daha sonra ara vermeden devam eden tipleri de mevcut. MS hastalığının tedavisine ataklar sırasında gecikmeden başlanmalıdır. Erken dönemde başlanan MS hastalığı tedavisi hastalığın ileride hasar bırakmasını engellemektedir.
MS hastalığının tedavisinde koruyucu tedaviler (aşı) da büyük rol oynamaktadır. MS atakları hissedilir hissedilmez vakit kaybetmeden uzman bir doktora görünmek, MS hastalığı tedavisinin ilk adımıdır. MS ataklarını teşhis edebilecek beyin ve omurilik MR'larının çekilmesi, beyin omurilik sıvısından örnek alınarak yapılan testler ve elektro fizyolojik testler tedavide uygulanacak yöntemler için belirleyici olmaktadır. Yapılan tetkikler sonrasında beyinde görülen plakların sayısı MS hastalığının seyrini ve derecesini göstermektedir. MS hastalığın tam tedavisi bulunmamaktadır. MS ataklarını ve olağan atakların etkilerini azaltmaya yönelik tedaviler uygulanmaktadır. Sürekli MS atağı geçiren hastalara atakları %30-40 oranında önleyen koruyucu tedaviler (aşı) uygulanır. Ayrıca bu koruyucu tedavi atak sonrası engelli kalma riskini de azaltır. Çok sık MS atağı geçiren hastalarda atak sayısının azaltılması için interferon tedavisi uygulanmaktadır.
MS hastalığı tedavisinde dikkat edilmesi gereken önemli bir nokta da, kronik MS hastası olma riski taşıyan, tek atak geçiren hastalarda bağışıklık sistemini baskılayan koruyucu tedavilerin uygulanması önerilmemektedir. MS hastalığının tedavisinde özellikle hastalığın az görülen ağır tipleri için de artık tedavi seçenekleri bulunmaktadır. MS tedavileri bağışıklık sistemini baskıladıkları için ciddi risklere neden olabilmektedir. Bu nedenle MS hastalığı tedavisi yakın kontrol altında tutulmalı ve uzman sağlık kuruluşlarında uygulanmalıdır.
MS Hastalığı Yaşam Tarzı İyileştirilerek Kontrol Altında Tutulabilir.
- Sizi çok yoracak etkinlik ve işlerden kaçının.
- Düzenli ve sağlıklı beslenmeye özen gösterin.
- Alkol ve sigara gibi zararlı maddeleri hayatınızdan uzak tutun.
- Hareket edin.
- MS şikayetlerini artırabilecek olan hamam, sauna gibi sıcak ortamlar yerine ılık su tercih edin.
- Depresyondan uzak durmaya çalışın.
MS Hastalığının Tedavisini Tamamlayıcı Sağlık Sigortası Karşılar mı?
Poliçe süresi dahilinde tanısı konan pek çok hastalık tamamlayıcı sağlık sigortası kapsamında yer alır ancak MS hastalığı bunlardan biri değildir. MS hastalığına ait tedavi ve giderler tamamlayıcı sağlık sigortası kapsamının dışında yer alır.
Özel Sağlık Sigortası ürününü incelemek için tıklayınız.
Sağlıkla kalın.
