Halk arasında diş sıkma olarak bilinen ve tıpta bruksizm adı ile incelenen diş sıkma her ne kadar basit bir diş sorunu gibi dursa da aslında çene ve diş sağlığı için oldukça kilit bir öneme sahiptir.
Özellikle uyurken diş sıkma olarak kendini belli eden bu durum dişlerin sıkılması, gıcırdatılması ve birbirine bastırılması sonucu ortaya çıkar. Genelde uyurken kendini daha fazla belli etse de kişi gün içinde de fark etmeden dişlerine baskı uygulayabilir.
Yapılan araştırmalar, uyurken dişlerini sıkan kişilerin uyku apsesi başta olmak üzere pek çok uyku bozukluğuna daha meyilli olduklarını gösterir. Peki nedir bu diş gıcırdatma meselesi ve sanılanın aksine neden bu kadar önemli? Soruların yanıtlarını gelin aşağıda paylaşalım.
Diş Sigortası hakkında detaylı bilgi için tıklayınız.
Diş Sıkma (Bruksizm) Nedir?
Çiğneme dışında dişlerin istemsizce sıkılması ya da gıcırdatılması neticesinde oluşan soruna kısaca bruksizm yani halk dilinde diş sıkma denir. Genellikle uyku sırasında daha çok rastlansa da gündüz, kişinin farkında olmadan yaptığı bir eylem de olabilir.
Diş gıcırdatma sırasında kişi dişlerini sıkar ve dişlere baskı uygular. Bu baskılar zamanla dişlerin zarar görmesine yol açar ve beraberinde kasların zedelenmesine sebep olabilir.
Diş Sıkma Neden Olur?
Uykuda diş gıcırtısına neyin sebep olduğuna dair net bir analiz yoktur ancak genetik, fiziksel ve psikolojik nedenlerin tetiklediği konusunda görüş birliği bulunur. Vakalara bakıldığında diş gıcırdatmanın genellikle anksiyete, öfke, stres, gerginlik gibi psikolojik nedenlerden tetiklendiği görülür.
Yanı sıra bu durum fiziksel bazı sağlık sorunlarının bir getirisi de olabilir. Örneğin Parkinson, demans, epilepsi, uyku apnesi gibi sağlık sorunlarıyla uğraşan kişilerin diş gıcırdatmaya daha meyilli olduğunu söylemek mümkündür.
Diş sıkmanın bir de mental boyutu var. Örneğin dikkat eksikliği, hiperaktivite bozukluğu gibi zihinsel sorunların da diş gıcırdatmaya yol açtığı düşünülür. Özellikle agresif, rekabeti seven ve hiperaktif olarak tanımlanabilen kişilerin diş sıkma eğilimleri diğer bireylere oranla biraz daha fazla olabilir.
Diş Sıkma Neyin Belirtisidir?
Diş sıkma problemi pek çok kişide rastlanan bir sorundur. Diş sıkma hastalığını pek çok hastalıkla ilişkilendirmek mümkündür; Parkinson hastalığı, demans, GERD, epilepsi, uyku apnesi ya da uyku bozuklukları gibi sağlık sorunlarının diş sıkma ile bağlantısı olabilir.
Aynı zaman diş sıkma, kişinin ciddi bir stres içinde olduğunun da bir belirtisi olabilir zira istem dışı diş sıkmanın altında stres varlığından söz etmek mümkündür.
Diş Sıkma Apse Yapar mı?
Diş apsesinin nedenlerinden biri uykuda diş sıkma olabilir. Yanı sıra diş gıcırdatma durumlarının da zamanla diş apsesini tetiklediğini söylemek mümkündür.
Diş Sıkma Kendiliğinden Geçer mi?
Çocukluk ve gençlik çağlarında görülen diş sıkma alışkanlığı, bir süre sonra kendiliğinden geçebilir ancak şiddetli vakaların görüldüğü erişkin hastalarda durum daha ciddi olabilir. Erişkin hastalarda diş sıkma kendiliğinden geçmeyebilir ve tedavi önceliklendirilmelidir.
Diş Sıkma Dişleri Bozar mı?
Geceleri diş sıkma sorunun dişleri olumsuz etkilediği bir gerçektir. Diş sıkmanın diş aşınmalarına yol açabileceği bilinir. Yanı sıra diş minesinde çatlaklar, dişlerde hassasiyet ve mine kırıklarının görülmesi de olasılıklar dahilindedir.
Diş Beyazlatma ve 20'lik Diş Nedir? başlıklı yazılarımızı da okumanızı tavsiye ederiz.
Diş Sıkma Tedavi Edilmezse Ne Olur?
Diş sıkma hastalığı tedavi edilmezse dişlerde aşınma, çene eklemi ve kaslarda ağrı, çeneyi açma kapama sırasında fonksiyon kısıtlılığı, çene kilitlenmesi gibi durumlar söz konusu olabilir. Yanı sıra baş ağrısı ve ilerleyen aşamalarda ameliyat zorunluluğunu doğuran durumlar da görülebilir.
Uyanıkken Diş Sıkma Nedenleri
Diş sıkma durumu yalnızca uykuda değil uyanıkken de sıkça karşılaşılabilen bir durum. Kişi farkında olmadan dişlerini uyanıkken, bir işle meşgulken de sıkabilir. Bunun için bilinçsiz bir alışkanlık demek mümkündür.
Uyanıkken diş sıkma bir uyku bozukluğu olmamakla birlikte uyku bruksizminden çok daha farklı bir durumdur. Burada kişi farkında olmadan diş sıkma eylemini gerçekleştirir. Uyanıkken dişlerini sıkan kişinin çene eklem ve kaslarında ciddi gerilmeler görülür. Çene ve çevresinde ağrının yanı sıra baş ağrısı da gözlemlenebilir.
Yoğun stres altında olmak, konsantrasyon yakalamaya çalışmak gibi nedenler, uyanıkken diş sıkma nedenleri arasında görülebilir. Her iki bruksizm çeşidinde de bilinçsiz eylemler seyreder ancak günün sonunda yarattığı olumsuzluklar aynı çatı altında toplanabilir.
Diş Gıcırdatma Neden Olur?
Diş sıkma beraberinde diş gıcırdamasını getirir. Diş gıcırdatmanın temel ve keskin bir nedeni yoktur fakat çeşitli faktörler tetikleyici olabilir. Bruksizmi iki türde incelemek mümkündür.
- Birincil Bruksizm: Burada altta yatan bir neden olmaksızın kendiliğinden ve olağan seyrinde gerçekleşen bir durum söz konusudur. Örneğin dişlerin büyümesi, aşırı stres, sigara ve alkol tüketimi, kafeinin çok miktarda tüketilmesi gibi nedenler birincil bruksizme yol açabilir.
- İkincil Bruksizm: Burada ise altta yatan bariz bir nedenden söz etmek mümkündür. Tıbbi ya da tıp dışı bir durumun varlığı sonucu görülür. Örneğin ruhsal sorunlar, nörolojik rahatsızlıklar, bazı ilaçlar, uyku apnesi ya da horlama gibi nedenler ikincil bruksizme yol açan etkenlerden birkaçıdır.
Diş Sıkma (Bruksizm) Belirtileri Nelerdir?
Diş sıkma yaşa, kişilik özelliklerine ve kişinin sağlık öyküsüne bağlı olarak değişkenlik gösterebilir. Diş sıkmanın tipik belirtilerinden birkaçını aşağıdaki gibi özetlemek mümkündür.
- Çevreden fark edilebilecek düzeyde dişleri gıcırtdatma
- Diş minesinde görülen zedelenme
- Diş ağrısı ve beraberinde şiddetli baş ağrısı
- Uçları kırılmış dişler
- Boyun ve çenede oluşan şiddetli ağrılar
- Yanak içinde ve diş etlerinde görülen tahrişler
- Uykudaki düzensizlik
- Zaman zaman kulağa dahi vuran “yüz” ağrıları
Diş sıkma belirtileri erken zamanda fark edilmez ve tedavi edilmezse bu durum kronik hale gelebilir ve zamanla başka hastalıkları da tetikleyebilir.
Diş Sıkma Nelere Sebep Olur?
Diş sıkmanın yol açtığı komplikasyonlar kişiye göre değişir ancak tedavi edilmediği sürece durum çok daha ciddi bir boyuta ulaşabilir. Diş sıkmanın sebep olabileceği durumlardan birkaçı:
- Diş hassasiyeti
- Diş minesinde aşınma
- Diş eti iltihabı ve beraberinde şiddetli diş eti kanamaları
- Diş kaybı
- Diş dolgusunda zedelenme hatta bazen dolgunun düşmesi
- Diş uçlarının kırılması ve beraberinde dişin çürümesine kadar ulaşan diş sorunları
- Sürekli gerin ve agresif bir hal
- Geçmeyen ve şiddeti günden güne artan şakak ve kulak başta olmak üzere yüz ağrıları
Çürük Diş Ağrısına Ne İyi Gelir? başlıklı yazımız da ilginizi çekebilir.
Diş Sıkma Tanısı Nasıl Konur?
Diş hekimleri tarafından yapılan muayenenin ardından incelenen belirtilerle birlikte kişiye diş sıkma tanısı kolayca konabilir. Diş hekimi, duruma göre birkaç ziyaret talep edebilir ve dişleri sıklıkla kontrol ederek olası bir sorunu önceden çözebilir.
Diş hekimi kişinin genel diş sağlığı, kullandığı ilaçlar, günlük rutinleri ve uyku alışkanları hakkında bilgi edinir. Bazı durumlarda röntgen gibi görüntüleme cihazlarından destek alır ve durum analizini yapar. Genel olarak tüm bilgiler toplandıktan ve veriler elde edildikten sonra kişiye bruksizm tanısı konur ve beraberinde hızlı bir şekilde tedavi protokolüne geçilir.
Diş Sıkma Nasıl Tedavi Edilir?
Diş sıkma, bruksizm teşhisinin ardından hızlı bir şekilde tedavi protokolüne geçilir. Önce bruksizmin kaynağı saptanır; kişide bruksizme yol açan etkenlerin psikolojik mi, mental mi yoksa fiziksel mi olduğu araştırılır. Diş sıkmanın sebebine bağlı olarak tedavi gerçekleşir.
İlk olarak dişteki kasılmayı, çenedeki hasarı ve genel diş sağlığı sorunlarını önlemek adına bir ilaç reçete edilebilir. Diş sıkmanın altında yatan nedene bağlı olarak farklı hekim ziyaretleri de söz konusu olabilir. Örneğin psikolojik bir etken ise bir psikiyatrından destek alınabilir. Yanı sıra diş sıkma mevcut bir sağlık sorununun yarattığı bir komplikasyon da olabilir bu nedenle öncelikle kaynağa bağlı olarak ilgili hekim muayenesi gereklidir.
Diş sıkma yalnızca diş hekimini ilgilendiren bir durumdan öte de olabilir. Bu nedenle tedavinin temeli, tamamen hastalığın kaynağına bağlı olarak şekillenecektir. Genel olarak bakıldığında diş sıkma tedavisi için farklı yöntemlerden de söz etmek mümkündür.
Bruksizm Tedavi Yöntemleri
Diş sıkma tedavisi, bruksizmin şiddetine bağlı olarak değişkenlik gösterebilir. Diş sıkma tedavisi farklı stratejiler üzerine kuruludur, bunlardan birkaçından bahsedelim.
- Diş Sıkma Aparatı: Gece plağı ya da ağız splint olarak da bilinen bu aparatla dişlerin özellikle uykuda sıkılması neticesinde gelişen durumların önlenmesi hedeflenir. Diş gıcırdatmanın neden olduğu hasarı önlemek için diş hekimi tarafından kişinin ağzına göre tasarlanmış bir gece plağı önerilir. Yumuşak ve plastik bir malzeme olan bu aparat, dişlerin ayrık tutulmasını sağlar.
- Biofeedback Tedavisi: Biofeedback için bir terapi yöntemi demek mümkündür. Nefes alıp verme ya da kalp atış hızı gibi fonksiyonların düzene girmesine destek olur. Bu sayede tüm fonksiyonların doğru bir şekilde yerine getirilmesiyle diş sıkma sorununun hafifletilmesi ve kişinin rahatlaması sağlanır.
- Botoks: Diş sıkma için en sık karşılaşılan yöntemlerden biri botokstur. Belirli bölgelerdeki kaslar botoks ile geçici olarak felç edilir ve kişinin kaslarını sıkması engellenir. Botoks için kalıcı bir çözümdür diyemeyiz zira kişiye bağlı olarak birkaç ay içinde etkisini yitirir. Ancak diş sıkma için botoks, uygulanan en etkili yöntemlerin belki de başında gelir.
Diş sıkma için botoks en etkili yöntemlerden biri olunca doğal olarak fiyatı da arama motorlarından sıkça sorgulanır. Diş sıkma botoksu fiyatları kişiye, botoks yaptırılan yere ve kullanılan malzemenin markasına bağlı olarak değişeceğinden net bir fiyat vermek çok mümkün değildir.
Konu botokstan açılmışken, botoks hakkında kaleme aldığımız “Botoks Nedir? Hangi Tedavilerde Kullanılır?” yazımızı da mutlaka okumanızı tavsiye ederiz.
Diş Sıkma Aparatı Nasıl Kullanılır?
Yukarıda etkili yöntemlerden biri olarak tanımladığımız diş sıkma aparatıyla ilgili sık sorulan bir sorunun yanıtı ile devam edelim. Diş sıkma aparatı, diş hekimi tarafından kişinin ağız yapısına bağlı olarak tasarlanan ve dişleri korumayı hedefleyen bir aparattır.
Yumuşak malzemeden yapılmış olan bu plak, diş hekiminin önerisine bağlı olarak kişiden kişiye göre değişen bir şekilde kullanılır yani kişinin ne zaman ve ne kadar süre ile aparatı takacağına diş hekimi karar verir.
Diş Sıkma Tedavisini Özel Sağlık Sigortası Karşılar mı?
Trafik kazası sonrası diş tedavisi özel sağlık sigortası kapsamındadır. Diğer diş ile ilgili tedavi işlemleri özel sağlık sigortası kapsamında değildir. Ancak birkaç sigorta şirketinde poliçe kapsamına diş teminatı ekletmek kaydı ile limit ve kapsam dahilinde yararlanılabilir.
Özel sağlık sigortası teklifi almak ve kapsam detaylarını öğrenmek için sigorta danışmanlarımız ile iletişime geçebilirsiniz.
Bruksizmi Önlemek İçin Neler Yapılır?
Diş sıkmayı önlemek için alınması gereken birtakım önlemler vardır. Bunların başında sağlıklı yaşam standardını benimsemek gelir; özellikle sigara, alkol ve kafeinden uzak durmak alacağımız en etkili yöntemlerdendir. Peki ya diğerleri?
- Sakız çiğnemek, kaslar yıpranmaya yol açabilir bu nedenle mümkün mertebe sakız çiğnememek
- Kaslarda meydana gelen kasılmalar için hafif ısı uygulamak
- Stres, anksiyete, kaygı bozukluğu gibi psikolojik savaş unsurlarını olabildiğinde kontrol altında tutmak
- Nefes egzersizleri başta olmak üzere rahatlama terapilerinden destek almak. Örneğin “bilinçli farkındalık” adı altında yer alan terapi yöntemi size iyi gelebilir. Daha önce detaylıca kaleme aldığımız yazımızı mutlaka okumanızı öneririz.
Uyurken Dişleri Sıkmamak İçin Ne Yapmalı?
Farkında olmadan dişleri sıkmak, beraberinde pek çok komplikasyona yol açacaktır ki yazımızın başında bunlardan çokça bahsettik. Şimdi biraz da çözüm konuşmak isteriz. Uyurken dişleri sıkmamak için “evde çözüm” arayışında olanlara birkaç tavsiyemiz var.
- Diş hekiminin onay ve görüşleri doğrultusunda bir gece plağı edinin ve geceleri mutlaka takın.
- Ağız koruyucu kullanmayı deneyin ancak elbette kişiye özel olarak diş hekimi tarafından tasarlanmak koşulu ile.
- Diş bozukluklarınızı tedavi ettirin. Bunun için diş teli ya da ortodonti yönteminden destek alabilirsiniz. Ağız ve diş sağlığınıza maksimum özeni göstermek, diş sıkmayı önlemeden etkili olacaktır.
- Kafein ve alkolü düşman belleyin ve yalnızca diş sıkma değil tüm rahatsızlıkların temelinde bu zararlı maddelerin aşırı tüketimi olduğunu unutmayın.
Diş Sıkmanın Zararları Nedir?
Diş sıkmanın başta yalnızca dişlere zararı var gibi görünse de aslında durum çok daha ciddidir. Bazı hastalıkların yan etkisi olarak karşımıza çıkabildiği gibi pek çok hastalığın gelişiminde de önemli rol oynar.
Özellikle çene ve çene kaslarının hasar görmesine, diş minesinin aşınmasına, diş yapısının bozulmasına ve beraberinde şiddetli ağrılara yol açar. Bu ağrılar kontrol altına alınmadıkça ve diş sıkma tedavisi ertelendikçe hastalık kronik hale gelir ve çözümü için yol çok daha fazla uzar. Bu nedenle diş sıkma, mutlaka tedavi edilmesi gereken ciddi bir klinik tablodur.
Diş Sıkma Baş Ağrısı Yapar mı?
Diş sıkma yalnızca diş ağrısına değil baş ağrısına da yol açar. Baş ağrısının şiddeti arttıkça şakaklara olan baskı fazlalaşır ve diş sıkmasına bağlı şakak ağrısı söz konusu olabilir.
Yanı sıra baş bölgesinde görülen bu ağrı zaman zaman kulaklara da baskı yapabilir ve kulak ağrısının eşlik ettiği yüz ağrısı gündeme gelebilir.
Bruksizm Kalıtsal mıdır?
Diş sıkmanın altında yatan pek çok neden olabilir, yukarıda birçoğunu anlatmıştır. Bu nedenler, kalıtsak faktörlere de bağlı olabilir. Dik sıkmanın genetik olduğu düşünülür ve hemen hemen 5 kişiden 2'sinde diş sıkma sorununa rastlanabilir.
Diş Gıcırdatma Psikolojik midir?
Diş gıcırdatma ya da diş sıkmanın psikolojik nedenlerden kaynaklanabildiğini söylemek mümkündür. Diş sıkma yalnızca fiziksel değil mental ve ruhsal sorunlardan dolayı da tetikleniyor olabilir. Bu nedenle hastalığın temelinde yatan sorunları psikolojik çatı altında incelemek de söz konusudur.
Diş Gıcırdatma Hangi Vitamin Eksikliğinden Olur?
Vitaminler, vücudumuz için kilit bir öneme sahiptir ve eksik olması durumunda birtakım sağlık sorunları ile kendini fazlasıyla belli eder. Diş gıcırdatmanın altında bazı vitamin eksiklikleri de yatıyor olabilir.
Ancak unutmamak gerekir ki vitaminler de dahil olmak üzere tüm ilaç ve takviyeler mutlaka ilgili hekimin radarından geçmelidir; hekim onayı olmadan hiçbir vitamin ve besin takviyesi kullanmayınız. Bazı araştırmalar gösteriyor ki vücutta anti-stres vitamini olarak bilinen B5 vitaminin eksik olması dişleri sıkmaya yol açabilir.
Yanısıra kalsiyum ve magnezyum gibi vitamin ve minerallerin vücutta eksik olması da diş gıcırdatmayı tetikliyor olabilir. Dediğimiz gibi bazı vitamin eksiklikleri diş sıkmayı tetikleyebilir ancak çözümü eczanede değil önce hekimdedir.
Uyurken Diş Sıkma Nasıl Geçer?
Uyurken dişleri sıkmamak için ne yapmalı sorusunun pek çok yanıtı vardır. Örneğin gece plağı takmak, stres seviyesini minimuma düşürmek, kafein ve alkolden uzak durmak alınacak önlemlerden birkaçıdır.
Bu noktada en önemli yapılması gereken mutlaka diş hekimi desteği almaktır. Uykuda diş sıkmak her ne kadar olağan gibi düşünülse de diş ve çene için oldukça tehlikeli sonuçlar doğurabilir. Bu nedenle eğer uykunuzda düzenli olarak dişlerinizi sıkıyorsanız mutlaka bir diş hekiminden yardım almanız gerekir.
Diş Sıkma İçin Botoksun Zararı Var mıdır?
Diş sıkma sorunu için uygulanan en etkili yöntemlerden biri botoks tedavisidir. Diş sıkma için botoks, en sık başvurulan yöntemlerden olsa da herkes için olumlu etkiler yaratmayabilir. Özellikle art arda tekrarlanan botoks uygulamaları neticesinde çene kemiğinde erimeler görülebilir.
Botoksun tedavi amaçlı kullanımı sırasında birtakım yan etkilerin gelişme riski de vardır. Bu nedenle botoks uygulaması yaptırmadan önce ilgili hekimden bilgi almalı ve üst üste uygulama yapmaktan kaçınmalısınız. Bu noktada merdiven altı olarak tabir edilen yerlerden uzak durmanız gerektiğini ve mutlaka hekim tarafından sağlık kurumlarında yapılan uygulamalardan destek almanızın en etkili sonuç olacağını vurgulamamızda yarar var.
Önemli Not: Bu içerik yalnızca bilgi amaçlıdır; herhangi bir tavsiye ya da tedavi önermez. Olası sağlık sorunlarını önlemek ve yanlış tedavilerden kaçınmak için en doğru bilgiyi mutlaka doktorunuzdan alınız.
