Hayat kalitesini düşüren ve kişinin buğulu gözlerle dünyaya bakmasına neden olan, pek sinsi olmayan ancak günün sonunda ciddi sonuçlar doğuran sağlık sorunlarından biri katarakttır. Gizli ilerlemeyen ve varlığını tipik ve standart belirtilerle hissettiren kataraktın tek çözümü ameliyattır.
Ülkemizde ve dünya genelince pek çok insan katarakttan mustarip. Teknolojinin ilerlemesiyle katarakt artık ciddi bir sağlık sorunu olmaktan nispeten çıktı diyebiliriz zira son teknolojiler sayesinde yarım saat içinde operasyon sona erebilir ve kişi aynı gün günlük rutinine dönebilir.
Bu yazımızda katarakt hakkında bilgiler paylaşacağız ancak öncesinde hastalığı yakından tanıyalım.
Katarakt Nedir?
Göz bebeğinin arkasında bulunan göz merceğinin zamanla şeffaflığını yitirmesi neticesinde kişinin puslu bir bakışa sahip olmasının temel nedeni katarakttır. Genellikle orta yaş ve ileri yaşlarda görülüyor olsa da hemen hemen her yaş grubuna görülmesi enteresandır.
Katarakt için yalnızca yaşlılığa bağlı demek doğru olmaz zira pek çok etken ve neden gözde katarakt oluşumuna yol açar. Örneğin travma sonrası ya da sistemik hastalıklara eşlik eden katarakt varlığını erken yaşlarda da hissetmek mümkündür. Katarakt ameliyatı ile kişinin eski göz sağlığına yeniden kavuşması, kataraktı kalıcı hastalıklar listesinden çıkarmaktadır.
Katarakt Belirtileri Nelerdir?
Yukarıda da sözünü ettiğimiz gibi katarakt sinsice ilerleyen bir hastalıktan çok, belirtilerini hissettiren bir hastalıktır. Katarakt zamanla oluşabildiği gibi travma ve benzeri sebeplerle de oluşabilir. Genel olarak katarakt belirtilerini aşağıdaki gibi sıralamak mümkündür.
- Özellikle gece görüşünün düşmesi
- Gazete, dergi, kitap gibi okuma araçlarını okurken çok daha fazla ışığa gereksinim duymak
- Güneş ışının gözü rahatsız etmesi
- Lamba dahil her ışığa karşı gözün toleransının düşmesi ve hassasiyet oluşması
- Bulanık ve az da olsa karanlık görmek.
- Işıkların etrafında hare olarak tanımlanabilen şekiller görmek
- Bazı vakalarda çift görme
- Renkleri ayırt etmede zorlanma ve hatta çoğu rengi sarı ve tonlarında görme
- İlerleyen vakalarda gözün dışarıdan mat, farklı renkte ve bulanık görünmesi
- Gözlük numaralarının sık sık değişmesi
- Özellikle araç kullanımı sırasında yol görüşünün kalitesizleşmesi
Bebek ve Çocuklarda Katarakt Belirtileri
Katarakt, bebeklerde tek gözde ortaya çıkabildiği gibi her iki gözde de görülebilir. Bebeklerde katarakt, insanlardaki kadar net bulgular vermeyebilir yani bebekte katarakt varlığı hemen anlaşılmayabilir.
Hiçbir belirti vermeden ilerleyebilir. Bu nedenle bebeklerin düzenli olarak göz kontrolünden geçmesi önemlidir. Her iki gözde de katarakt varsa anne-baba günlük hayatta bebeğin görmediğini bakışlarından anlayabilir. İleri aşamalarda ise göz bebeğinde bir parlama görülebilir. Bebekte katarakt varlığını anlamanın en kolay yolu göz muayenesidir bu nedenle rutin hekim kontrolü çok önemlidir.
Çocuklarda katarak belirtileri ise hemen hemen yetişkinlerle benzer seyreder:
- Bulanık bir görüntü
- Görme yeteneğinin azalması
- Çift görme
- Renklerin canlılığını yitirmesi
- Işıkların olduğundan çok daha parlak görünmesi gibi birtakım belirtilerden söz etmek mümkündür.
Bu noktada en doğru teşhisi çocuk göz doktoru yapacaktır.
Bebeklerde Katarakt Nedenleri
Bebeklerde katarakt pek çok nedenden görülebilir. Ancak genel olarak bakıldığında 3 ana neden üzerinde durulur. Bunlardan ilki genetik faktörlerdir. Anne ya da babadan bebeğe geçen genetik bir durum söz konusu olabilir.
Bir diğer neden down sendromunun varlığıdır. Yukarıda bazı hastalıkların kataraktı erken yaşlarda tetiklediğinden bahsetmiştik, down sendromu da o hastalıklardan biridir.
Down sendromlu bebeklerde katarakt oluşumu gözlemlenebilir. Gebelik sırasında annenin yaşadığı bir enfeksiyon neticesinde de bebekte katarakt oluşabilir. Yanı sıra doğum sırasında ya da sonrasında bebeğin aldığı bir darbe ya da travma neticesinde katarakt oluşumu gözlemlenebilir.
Katarakt Olan Göz Nasıl Görür?
Kataraktlı göz, etrafını buğulu bir şekilde görür. Hastalık ilerledikçe günlük aktivitesini etkilemeye başlar. Dışarıdan bakıldığında gözdeki saydamlığın yitirildiğini görmek mümkündür aynı şekilde içten olan bakış da aynı bulanıklıkta olur. Yani katarakt olan göz etrafı puslu, bulanık ve loş görebilir.
Katarakt Neden Olur?
Katarakt her ne kadar yaş ilerledikçe olağan bir durum gibi görünse de hemen her yaşta çeşitli nedenlere bağlı olarak ortaya çıkan bir durumdur. Yaşlılık kataraktı dışında gözde katarakt neden olur sorusuna verebileceğimiz yanıtlardan birkaçı:
- Güneş ışınlarına fazlaca maruz kalmak
- Sigara tüketimi
- Diyabet gibi şeker hastalıklarının varlığı
- Radyasyon tedavisi almak
- Göze alınan darbeler ve travmalar
- Genetik faktörler
- Aşırı alkol tüketimi
- Romatizma ilaçlarının kullanımı (farklı ilaçlar da tetikleyebilir)
- Kirli ortam koşulları
Katarakt Kimlerde Görülür?
Katarakt genellikle 55- 60 yaş civarında sıkça görülür. Ancak 40'lı yaşlarda da katarak oluşumu gözlemlenebilir. Harici olarak 80 yaş ve üzeri kişilerde katarakt görülme olasılığı çok yüksektir. Yukarıda saydığımız nedenlerden dolayı bebeklerde bile görülebilen katarakt için “hemen her yaşta görülebilir” demek çok daha doğru olacaktır.
Katarakt Nasıl Teşhis Edilir?
Katarakt çok ileri aşamalarda gözdeki renk değişimi ile uzaktan bile fark edilebilir ancak henüz oluşum aşamasındaysa gözün biomikroskopik muayenesi neticesinde teşhis edilir. Göz doktorunun yapacağı tetkik ve muayenenin ardından kişiye katarakt teşhisi konur ve ilgili tedavi prosedürüne geçilir.
Katarakt Nasıl Tedavi Edilir?
Katarakt için en etkili yöntem göz katarakt ameliyattır. Erken evrede teşhis edilen katarakt için gözlük kullanmak bir seçenek olabilir ancak uzun vadede en etkili yöntem katarak ameliyatıdır. Katarakt ameliyatı için kesin çözüm demek mümkündür.
Katarakt mutlaka tedavi edilmesi gereken bir durumdur. Ötelenip, ertelendiği zaman çok daha hızlı ilerler ve göz tansiyonunu gündeme getirebilir. Göz tansiyonu göz için çok önemlidir çünkü müdahale edilmezse durum görme kaybına kadar ilerleyebilir. Katarakt başlangıcı aslında birbirine halka ile bağlanan bir zincirdir; zamanında tedavi edilmezse zincirin son halkası ne yazık ki görme kaybı olacaktır.
Katarakt Ameliyatı Nedir?
Her ne kadar adı “ameliyat” olsa da korkulacak bir durum yoktur ve aslında basit bir operasyondan ibarettir. Kişiye bağlı olarak ortalama 15-20 dakika arasında ameliyat gerçekleşir. Acısı bir operasyondur ve kişi ameliyatın ardından günlük yaşantısına devam edebilir.
Katarakt ameliyatından sonra göz bir bandaj ile kapatılır ve kişinin güneşle temas etmemesi önerilir. Doktorun önerdiği damlalar belirli bir dozda ve süre boyunca damlatılır ve ardından göz iyileşme sürecine girer.
Genellikle lokal anestezi ile yapılır. Kişinin yüksek tansiyonlu ya da çok heyecanlı olması durumunda sakinleştirici ilaçlar önerilebilir. Ameliyat sırasında göze yapay bir mercek yerleştirilir; bu mercek şeffaf yapıda olup kişiye özel olarak hazırlanmıştır. Katarakt ameliyatından sonra hastanede yatış verilmez ve genellikle hasta bir süre dinlendirildikten sonra taburcu edilir.
Katarakt Ameliyatı Sonrası Dikkat Edilmesi Gerekenler Nelerdir?
Katarak ameliyatı sonrasında gözün su ile temas etmemesi ve doktorun taktığı bandajın çıkarılmaması önemlidir. Yanı sıra hastanın ışığa ve güneşe maruz kalmaması gerekir. Ameliyattan sonra kişinin hemen işe sarılmaması ve bir süre dinlenmesi gerekir.
Doktor aksini belirtmedikçe yemek yeme konusunda bir perhiz ya da kısıtlama uygulanmaz ancak bu durum kişiden kişiye değişiklik gösterebilir bu nedenle en doğru bilgiyi doktordan almak gerekir.
Ameliyatın ardından yere eğilmemek, başı öne eğmemek, ağır kaldırmamak, su ve sabundan kaçınmak da alınması gereken önlemlerdendir.
Doktorun önerdiği damlaların doğru dozlarda ve tam zamanında uygulanması, gözün iyileşme sürecini hızlandıracağından dikkat edilmesi gereken hususlardandır.
Katarakt Ameliyatı Riskli midir?
Katarak ameliyatı sonrası görme kaybı olup olmayacağı endişe uyandıran konuların başında gelir. Her operasyonda olduğu gibi katarakt operasyonunda da belli başlı riskler elbette vardır. Zamanında edilen her müdahale, riski yarı yarıya düşürecektir. Hastanın gözüne takılacak olan merceğin tipi, derecesi ve ölçümlerin doğru olması çok önemlidir. Mercekler alerjik reaksiyona yol açmaz ve genelde göz tarafından kabul edilir. Genel olarak bakıldığına katarakt ameliyatı riskleri elbette vardır ancak gelişen teknoloji ve işinin ehli uzmanlar sayesinde katarakt ameliyatı riskleri önemli ölçüde düşer.
Katarakt Ameliyatı Fiyatları
Katarak ameliyatı için net bir rakam vermek mümkün değildir. Çünkü bu durum kişinin sigorta geçerliliğine, varsa mevcut özel sağlık sigortasına ve tedavi gördüğü kurum ya da doktora bağlı olarak değişecektir.
Katarakt ameliyatı fiyatı ne kadar sorusunun net bir yanıtı olmasa da bu sorunun yanıtını önemli ölçüde değiştirecek bir “güvence” vardır; tamamlayıcı sağlık sigortası. Tamamlayıcı sağlık sigortası ile sağlık giderlerinizi, poliçenizde belirtilen limit ve oranlar dahilinde teminat altına alabilirsiniz. Tamamlayıcı sağlık sigortası teklifi alarak detaylı bilgiye ulaşabilirsiniz.
Katarakt Ameliyatını Tamamlayıcı Sağlık Sigortası Karşılar mı?
Katarak ameliyatı tamamlayıcı sağlık sigortası kapsamında yer alır ancak bunun için birtakım gereklilikler vardır. Hastalık eğer doğuştansa ya da geçmişten gelen bir hastalığın komplikasyonu ise tamamlayıcı sağlık sigortası kapsamında yer almaz.
Sigortadan yararlanabilmek için hastalığın poliçe döneminde ortaya çıkmış olması ve geçmişten gelen bir öykünün olmaması gerekmektedir. Onun haricinde ameliyat giderleri ve hastane masrafları tamamlayıcı sigortanın güvencesi altında yer alacaktır.
Katarakt Ameliyatı Kimlere Yapılmaz?
Her yaşta ve çeşitli nedenlere bağlı olarak görülebilen kataraktın tek çözümü katarakt ameliyatı olsa da ne yazık ki bazı durumlarda ameliyat durumu söz konusu olmaz. Özellikle kalp yetmezliği ya da kamburluk gibi nedenlerden dolay sırt üstü yatamayan hastalarda ameliyat mümkün olmaz.
Yanı sıra demans hastalarının da katarakt ameliyat olması söz konusu olamaz. Bunun temel nedeni hastalık itibari ile kişinin sürekli hareketli olması ve gözüne zarar verebilme olasılığıdır. Böyle bir durumdan mustarip olan ancak mutlaka yapılması gereken operasyonlarda lokal anestezi yerine genel anesteziden destek almak bir çözüm olabilir. Ancak ameliyat sonrası kişinin gözünü ellememesi ya da bandajını çıkarmaması için mutlaka gözetim altında tutulması gerekir.
Genç Yaşta Katarakt Neden Olur?
Katarak her ne kadar orta yaş ya da ileri yaş hastalığı olarak biliniyor olsa da aslında genç yaşta da görülebilir.
Genç yaşta katarak oluşumunun çeşitli nedenleri vardır. Bunlardan bazıları; düşme, çarpma, travma ya da kortizon kullanımı olabilir. Bu tip durumların erken yaşta kataraktı tetiklediği düşünülmektedir.
Katarakt Ameliyatı Sonrası Bandaj Ne Zaman Çıkarılır?
Katarakt ameliyatı sonrası hasta bir süre dinlendirildikten sonra gözünde bandaj ile taburcu edilir. Bu bandajın genellikle 1-2 gün durması önerilir ancak bu durum hastadan hastaya bağlı olarak değişir. Bu konuda kesin bilgi için göz doktorunuza danışmanızda yarar olacaktır.
Katarakt Ameliyatı Sonrası Bulanık Görme Ne Zaman Geçer?
Katarakt cerrahisinden sonra bulanık görme çok normal bir durumdur ve bir süre sonra netlik geri gelir. Bu süre kişiden kişiye değişmekle birlikte 1-2 hafta içinde tamamen oturur. Bu noktada doktorun ameliyat sonrası reçete ettiği damlaları ya da varsa ilaçları saati saatine almak çok önemlidir. Özellikle damlaların saati aksatılmamalı ve unutulması durumunda mutlaka hekim desteği alınmalıdır.
Ameliyatsız Katarakt Tedavisi Mümkün mü?
Katarak kendi kendine düzelir mi sorusu göz doktorlarının sıklıkla maruz kaldığı sorulardan biridir. Şunu belirtmek gerekir ki katarakt kendi kendine iyileşmez ve ilerlemesi durdurulamaz. Kataraktın tek tedavi yöntemi ameliyattır. Herhangi bir damla, enjeksiyon, ilaç ve benzeri tedavi yöntemleri ile kataraktın tedavisi mümkün olmayacaktır.
Günümüzde doğal katarakt tedavisi ya da bitkilerle bitkisel katarakt tedavisi gibi çok sayıda bilgi kirliliği mevcuttur. Ancak bu yöntemler bırakın iyileştirmeyi, gözün çok daha kötü olmasına yol açabilir. Bu nedenle kulaktan dolma bilgilerle sağlığınızla oynamayın ve her bilginin kaynağını araştırıp mutlaka doktorunuza danışın.
Katarakt Nasıl Önlenir?
Katarakt oluşumunu tamamen önlemek belki çok mümkün olmayabilir ancak gözümüze iyi bakarak süreci ötelemememiz mümkündür. Bunun için yapmamız gereken aslında çok basit bir iki tedbirden ibaret.
- Gözleri mümkün mertebe güneş ışından korumak
- Güneşli havalarda güneş gözlüğü takmak
- Beslenmeye dikkat etmek ve göz sağlığına iyi gelecek besinleri sıklıkla tüketmek
- Sigara ve alkol gibi zararlı alışkanlıklardan uzak durmak
- Göz travmasına karşı dikkatli olmak ve göze darbe almaktan kaçınmak
- Meslek icabı radyoaktif maddelerle çalışılması durumunda mutlaka koruyucu ekipman takmak
- Göz kontrollerini aksatmamak ve yalnızca ihtiyaç duyulduğunda değil rutin olarak muayene olmak.
Katarakt Hakkında Sıkça Sorulan Sorular
Katarakt hakkında en merak edilen sorulardan birkaçını sizler için derledik.
Katarakt ameliyatından sonra gözlük kullanacak mıyım?
Katarak ameliyatı sonrası kişi uzağı net olarak gözlüksüz görebilir ancak yakını görmede sorun yaşarsa doktor yakın gözlüğü önerebilir.
Katarakt ameliyatından sonra eskisi gibi görür müyüm?
Ameliyatın ardından tabiri caizse buğu perdesi aralanır ve renkleri çok canlı ve net bir şekilde görürsünüz.
Katarakt ameliyatı narkozlu mu yapılır?
Katarak ameliyatı lokal anestezi ile gerçekleştirilir. Bölge lokal olarak uyuşturulduktan sonra mercek yerleştirilir. Ameliyatın ardından kısa bir dinlenme süresinin ardından kişi günlük yaşantısına devam edebilir.
Ameliyatsız katarak tedavisi var mıdır?
Teknoloji her gün gelişiyor olsa da günümüzde katarakt tedavisinin ameliyatsız bir çözümü yoktur, tek yöntem operasyondur.
Katarakt ameliyatı olmazsam ne olur?
Katarak ameliyatı olmazsanız, katarakt ilerler ve görme gücü git gide düşer. İlerleyen vakalarda, tedavi yapılmadığı takdirde görme kaybına kadar varan ciddi durumlar söz konusu olabilir.
Katarak ameliyatı acılı bir operasyon mudur?
Hayır değildir. Lokal anestezi ile yapıldığından kişi operasyon sırasında herhangi bir acı hissi duymaz.
Katarak ameliyatı sonrası gözde batma nasıl geçer?
Katarak ameliyatı sonrası gözde batma hissi görülebilir ve bu normal bir süreçtir. Doktorun önereceği damlalarla bu his kısa sürede kontrol altına alınır ve kişi günlük aktivitelerine devam eder.
Katarakt ameliyatından sonra ağrı olur mu?
Katarakt ameliyatından sonra ağrı olmaz ancak küçük batmalar olabilir. Bunlar için doktorun önereceği damlalar vardır ve bir süre sonra göz hızlı bir şekilde iyileşmeye başlar.
İki göz birden aynı anda katarakt ameliyatı olabilir mi?
Bu sorunun yanıtını doktor verecektir çünkü kişiye özel bir durumdur. Ancak genelde bir gün bir göz, öteki gün diğer göz şeklinde katarakt ameliyatları gerçekleşir.
Katarakt ameliyatı zor bir ameliyat mı?
Hayır, katarakt ameliyatı günümüzde sıklıkla yapılan bir operasyon türüdür. Sonuçları son derece tatmin edici olup kişinin eski görme yetisini kazandırması bakımından oldukça etkilidir.
Önemli Not: Bu içerik yalnızca bilgi amaçlıdır; herhangi bir tavsiye ya da tedavi önermez. Olası sağlık sorunlarını önlemek ve yanlış tedavilerden kaçınmak için en doğru bilgiyi mutlaka doktorunuzdan alınız.
