Gastrit, gastrit mukoza adı verilen zarın iltihaplanmasıyla ortaya çıkan ve kişinin günlük hayat kalitesini düşüren bir hastalıktır. Mide zarı iltihabı türlerinden biri olan gastrit iltihabı genellikle bir bakteri türünün enfeksiyonundan kaynaklı olur.
Gastrit yalnızca bakteri kaynaklı değil ağrı kesicilerin ve aşırı alkol tüketiminin de bir neticesi olabilir. Özellikle düzenli olarak bazı ağrı kesicilerin tüketilmesi, mide zarında yıpranmalara yol açabilir ve gastrit gibi istenmeyen hastalıkların gelişmesine neden olabilir. Bu yazımızda gastrit nedir, belirtileri nelerdir, tedavi yöntemleri nasıldır gibi soruların yanıtlarını vereceğiz. Öncesinde hastalığı yakından tanıyalım ve gastrit nedir kısaca tanımlayalım.
Gastrit Nedir?
Yukarıda kısaca değindiğimiz üzere gastrit bir mide zarı iltihabı türüdür. Genel olarak iki türü bulunur; akut gastrit ve kronik gastrit.
- Akut Gastrit: Akut gastritin bir öyküsü bulunmaz. Aniden ortaya çıkar ve hastanın midesinde birtakım rahatsızlıklara yol açar. Midede ve sırtta şiddetli ağrı, bulantı ve kusma görülür. Bu semptomlara iştahsızlık da eklenebilir.
- Kronik Gastrit: Kronik gastrit bazı vakalarda belirti vermezken bazı vakalarda üst karın bölgesinde rahatsızlık yaratabilir. Hazımsızlık, şişkinlik ve aşırı dolgunluk gibi hisler oluşturabilir.
Akut ve kronik gastrit dışında bir de “sinirsel gastrit” olarak adlandırılan vakalar mevcuttur. Sinirsel gastrit belirtileri; mide ağrısı, mide yanması ve bulantı şeklinde karakterize olur. Sinirsel gastritte kişinin sağlık öyküsüyle alakalı bir sorun yoktur genellikle yaşadığı bir üzüntü, travma ya da stres gibi psikolojik tetikleyiciler sonrasında görülür.
Gastrit Neden Olur?
Gastrit hemen her yaşta görülebilen bir sağlık sorunudur. Özellikle erişkinlerde daha sık rastlanır. Gastrit, birden fazla nedenden kaynaklanabilir. Gastrit nedenlerinden bazıları;
- Ağrı kesici ilaç kullanımı
- Stres
- Safra reflüsü
- Bazı enfeksiyonlar
- Aşırı alkol ve sigara kullanımı
- Besin zehirlemeleri
- Vücudun kendi bağışıklık sistemine saldırması (otoimmün ya da A Tipi gastrit adı verilir)
- HIV/AIDS varlığı
- Crohn hastalığı
- Gıda alerjileri
- İleri yaş
Helicobacter pylori adı verilen ve midenin iç duvarında yaşayan bakteri de kronik gastritin önemli nedenlerinden biri olarak görülür. Helicobacter tedavisi hakkında bilgiler derlediğimiz yazımızı okumanızı tavsiye ederiz.
Gastrit Belirtileri Nelerdir?
Gastrit çoğu vakada kendini belli eden bir sağlık sorunudur. İlerleyen vakalarda kişinin günlük hayat kalitesini düşürür ve oldukça sıkıntı yaratır. Gastrit belirtileri ve semptomları;
- Üst karın bölgesinde yanma
- Midenin kazınması
- Şiddeti değişken ağrılar
- Mide bulantısı ve kusma
- Yemek yedikten sonra karın bölgesinde dolgunluk hissi
- Hazımsızlık
- Mide tahrişi
- Mide ekşimesi
- İleri vakalarda dışkıdan kan ya da siyah dışkı
Gastrit Nasıl Teşhis Edilir?
Gastrit şüphesine karşı ilgili hekim önce hastanın öyküsünü ve şikayetlerini dinler. Ardından ilk olarak fiziki muayene gerçekleştirir ve ardından birtakım testler ister. Bu testlerin başında helicobakter pylori testi gelir. H. pylori bakterisi kan testinden ya da dışkı testinden tespit edilebilir.
Bir diğer gastrit tetkiki endoskopi olabilir. Üst sindirim sisteminin incelenmesi için doktor endoskopi önerebilir. Endoskopide hastanın boğazından ve yemek borusundan mideye kadar uzanan bir görüntüleme yapılır. Bu sayede mide ve ince bağırsaklarda olası bir iltihap varlığı tespit edilir.
Gastrit teşhisi için hangi testlerin ve görüntülemelerin isteneceği kişinin mevcut sağlık durumuna ve hastalığın öyküsüne bağlı olarak değişir.
Gastrit Tedavisi
Gastrit tedavisinin nasıl yapılacağı, gastritin hangi sebepten kaynaklandığına bağlı olarak değişir. Kaynağa bağlı olarak tedavi protokolü uygulanır ve kişi kısa sürede sağlığına kavuşur. En iyi gastrit ilacı diye bir şeyden söz etmek mümkün değildir zira bir ilacın iyi olup olmadığı kişiye bağlı olarak değişecektir.
Örneğin kişinin sindirim sisteminde H. pylori bakterisi tespit edildiyse dokta antibiyotik tedavisi önerebilir. Yanı sıra mide asit üretimini önleyen ve midenin kendisinin toparlamasını sağlayan ilaçlar da gastrit tedavisinde kullanılabilir.
Gastrite Ne İyi Gelir?
Gastrit konusunda daima hekimin yönlendirmesiyle ilerlemek gerekir. Hekim tarafından reçete edilen ilaçların yanı sıra günlük yaşamda alınacak bazı önlemlerle de gastrit semptomları hafifletilebilir. Bu önlemlerin başında sağlıklı beslenme alışkanlığı gelir.
Bu noktada gastrit diyeti olarak bilinen diyet türünden destek alınabilir. Gastrit diyetinde ev yapımı yoğurt, lahana turşusu ya da tarhana gibi doğal probiyotiklerden destek alınabilir. Yanı sıra midedeki şişkinlik ve yanma hissini gidermesi bakımından zencefil, zerdeçal, ananas, yeşil çay, havuç gibi doğal destekler de alınabilir.
Tüm bunlar her ne kadar doğanın bize sunduğu nimetlerden olsa da herkese aynı oranda iyileşme sağlamayabilir. Bu nedenle gastrit diyeti nasıl yapılır sorusunun en doğru yanıtı için mutlaka hekiminize danışmanızda yarar var.
Gastrit İçin Ne Yememeli?
Gastritin tüm ızdırabının mideye olduğunu düşünürsek, midemizi yormayacak ve sakin kalmasını sağlayacak bir beslenme rutini oluşturmamızda yarar olacaktır. Gastrite iyi gelen yiyeceklerden bazıları;
- Yulaf ezmesi ya da elma, havuç gibi yüksek lif içerikli gıdalar
- Tam tahıllar
- Taze meyveler ve sebzeler
- Balık ya da tavuk gibi az yağlı etler
- Ev yapımı yoğurtlar
- Probiyotik zengini gıdalar
- Gastrite iyi gelmeyen yiyeceklerden bazıları ise;
- Alkol
- Kahve
- Çikolata
- Yağlı yiyecekler
- Kızarmış ürünler
- Yapay tatlandırıcılı tatlılar ya da içecekler
- Asitli içecekler
- Aşırı baharatlı gıdalar
- Dondurulmuş ve işlem görmüş ürünler
Gastrit Nasıl Önlenir?
Gastriti önlemenin temel yolu sağlıklı beslenme alışkanlıklarından geçer. Özellikle yağlı ve aşırı baharatlı yiyeceklerden uzak durmak, alkol ve sigara tüketimini azaltmak atılacak önemli adımlardandır.
Yanı sıra gastriti tetikleyen en önemli ürünlerden biri kafeindir. Kafein içeren gıda ve içeceklerden özellikle kahveden uzak durmak ya da sınırlamak gerekir. Gastrit yalnızca fiziksel değil ruhsal sıkıntılardan da kaynaklanabilir. Bu noktada yazması kolay ama stresten uzak durmak hayat kalitemize yapacağımız en büyük yatırım olacaktır.
Gastriti önlemede bir diğer etkili yöntem ise yemek yedikten sonra uyumamaktır. Midenin yiyecekleri hazmetmesi için bir süreye ihtiyacı vardır. Bu nedenle yemek yedikten sonra en az 2-3 saat uyumamak iyi bir önlem olacaktır.
Gastrit Tehlikeli mi?
Gastrit aniden de ortaya çıkabilen bir hastalıktır. Bu nedenle tehlikeli olup olmadığı tamamen kişiye bağlıdır. Gastrit varlığının mide kanseriyle ilişkisi olabilir bu nedenle riskin artmasına yol açabilir.
Genellikle gastrit vakaları hayati boyutta önem teşkil etmez ancak bu noktada etkin ve doğru bir tedavi şarttır. Gastrit tedavi edilmezse şikayetler artar ve farklı sağlık sorunları gündeme gelebilir. Bu nedenle gastrit teşhisi konan kişilerin tedavi protokolüne uyması önemlidir.
Gastrit Ne Kadar Sürede İyileşir?
Gastritin türüne bağlı olarak iyileşme süresi değişebilir. Örneğin akut gastrit genellikle 2 ila 10 gün arasında iyileşme kaydedebilir. Kronik gastrit için süre ne yazık ki bu kadar kısa değildir; mide zarının kendini toparlaması için bir süre gereklidir.
Son olarak gastrit kendi kendine geçer mi sorusunun da yanıtını verelim. Bazı vakaların kendi kendine geçmesi söz konusu olabilir ancak 1 haftadan uzun süren belirtilerde mutlaka doktora danışmak gerekir. Özellikle gastrit belirtilerine ateş ekleniyorsa durum ciddi olabilir bu nedenle belirtiler 7 günün üzerinde aynı seyrinde devam ediyorsa mutlaka doktora danışın.
Önemli Not: Bu içerik yalnızca bilgi amaçlıdır; herhangi bir tavsiye ya da tedavi önermez. Olası sağlık sorunlarını önlemek ve yanlış tedavilerden kaçınmak için en doğru bilgiyi mutlaka doktorunuzdan alınız.
